PROXECTO EPÍSTOLA

----

TEMÁTICA: Exposición de Luís Seoane. Tucumán. 1976

[evento cultural] Seoane, óleos. Exposición de Luís Seoane na Mercantil Sociedad Cooperativa de Crédito Ltda. de Tucumán.
Epístolas
11
Data Relación Remitente - Destinatario Orixe Destino [ O. ] [ T. ]
Data Relación Remitente - Destinatario Orixe Destino [ O. ] [ T. ]
1949-06-24
Carta de Fernández del Riego a Seoane. 1949
Vigo
París
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Fernández del Riego a Seoane. 1949 en 24/06/1949

Vígo 24-jun 1949
Sr. D. Luís Seoane
París


Mi querido amigo:

Acabo de recibir tu carta, que me ha producido gran alegría. Comprendo que la visita a los Museos y Galerías de Arte haya absorbido por completo tu tiempo. ¿No has pensado en hacer ahí una exposición de tu obra? Días pasados te ví retratado, en compañía de Picasso , en la revista madrileña Semana. Estás gordísimo, pero con la misma expresión de siempre. Con motivo de tu viaje, y el de Colmeiro, a París, y aprovechando el pretexto de las monografías sobre vuestra pintura, publiqué en La Noche un pequeño ensayo. Te hubiera mandado ahora su recorte, pero el único que tenía se lo mandé a Fole, a petición suya. Por cierto que éste me pregunta siempre por tí, y me encarga que te envíe sus recuerdos más afectuosos.

Me doy perfecta cuenta de tu hastío, dentro del ambiente intelectual americano. En fin de cuentas, Europa nunca dejará de ser Europa. Precisamente, un buen amigo mío, Alonso Zamora Vicente , actual director del Instituto de Filología bonaerense , me manifestaba una opinión parecida a la tuya, en una reciente carta.

Ese señor de que me hablas, que quería consultarme sobre una mina de agua en una finca suya, no ha venido a verme, ni tuve de él la menor noticia.

Las Crónicas para la revista del Centro Gallego, sigo enviándolas mensualmente, con toda regularidad. Al parecer, según me dicen, se hallan muy contentos con ellas. ¿Quién te sustituye en la dirección de la revista durante tu ausencia? Mandé, también, las fotografías de paisajes y monumentos de Galicia que me pedían.

A Maside no lo veo hace algún tiempo, pues lleva una temporada bastante larga de permanencia en Santiago. Supongo que ahora, aprovechando el verano, vendrá a Vigo. Tengo en mi poder, para entregarle, un álbum de dibujos de Colmeiro, que éste le remitió; no se lo dí aún, porque tenía proyectado venir pronto a ésta, si bien lo fue demorando.
No sé si sabrás que Aquilino ganó, por oposición, la cátedra de latín del instituto de Lugo. Ahora, mediante concurso, vino trasladado al de Pontevedra.

Hace aproximadamente un mes murió en Santiago Luis Manteiga. Como no desconoces, tenía deshechos los dos pulmones. Pero, de todos modos, su muerte nos ha impresionado mucho. También me han dicho que Daniel [Castelao] se halla gravemente enfermo, a causa de un cáncer o cosa así.

Me parece muy bien el proyecto de tu exposición en Londres. Creo que obtendrías un gran éxito. ¿No recibiste la carta que te escribí a Buenos Aires, antes de tu salida de allí? En ella te decía que había hablado con Plácido sobre el particular, a su paso por aquí, camino de Inglaterra. De manera que escríbele, recordándole mi conversación. Su dirección es: Water Fordd Lodge – 40 Queen´s Road – Richmond (Inglaterra). Él te pondrá en contacto con mis amigos, y con muchos más que él tiene. De esa manera será más fácil que encuentres Galería para exponer, y podrás enviarle direcciones fotos de tus cuadros, informes, etc.

Por aquí, pocas noticias culturales puedo comunicarte. Luís Pimentel va a publicar un libro de versos, con prólogo de Dámaso Alonso , titulado Barco sin luces . En Lugo se edita una hoja de poesía, titulada Xistral , con algún parecido a Resol. También en Vigo aparece, periódicamente, Mensajes de Poesía , donde colaboran Fole, Iglesia Alvariño, Cunqueiro , Carballo Calero , y algunos poetas nuevos. Laxeiro expuso recientemente en Orense. Tiene verdaderos deseos de hacer una Exposición en América. Ahora reside aquí Julia Minguillón, porque a su marido lo nombraron director de Faro de Vigo.

Bueno, y nada más por hoy. Dame noticias de tu vida, y de tus proyectos. ¿Qué es de Colmeiro? Si lo ves, abrázalo de mi parte. Recibe un cordial abrazo de tu viejo amigo.


Fdez del Riego

1976-09-11
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1976
Bos Aires
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1976 en 11/09/1976

Buenos Aires, 11 de Septiembre de 1976

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
Sargadelos

Querido Isaac:

Recibí tus cartas del día 15 y 25 de agosto y de ellas me sorprendieron las noticias referidas al Museo. No conocía tus intenciones ni te creía capaz de sustituir al Patronato que nosotros mismos designamos, que es nuestro Patronato, esté o no registrado por el Estado, citando por tu cuenta, personalmente, en lugar de que sus autoridades citasen a sus componentes, entre los cuales están incluidos los representantes del Laboratorio de Formas y Cerámicas del Castro. Tú sabes, lo has publicado, que el Museo es algo que a mí me importa mucho, más que todo el resto de proyectos que hicimos juntos y de todo aquello otro en lo que no intervine a partir de inaugurado Sargadelos. Con él no quise proyectar un Museo más al uso corriente, sino un centro de cultura gallega y en esto estuvimos de acuerdo. Entregué todo lo que pude para él y conseguí mucho de mis amigos de siempre. Creo, pues, que deberías haberme escrito sobre tus intenciones por si tenía, por mi parte, alguna proposición que hacer. Bueno, esto es algo consumado y que yo no deseo discutir. Pero dime por lo menos qué es el “Laboratorio de Industria y Comunicación”, dónde está situado y quienes lo componen, si puedes decírmelo. En tus cartas siempre adviertes que tomas nota de las mías pero casi nunca las contestas. En la última te manifestaba la posibilidad de que necesitase un documento, sin poder explicarte más, y no me has contestado a eso, si podía o no contar contigo para ello. Ya no me contestes. Durante más de un mes esperé una respuesta que no llegó. Trataré de resolver cualquier problema que se presente en un momento en que a uno le acosan los trabajos y problemas. En cuanto al folleto para el Museo lo tengo muy pensado desde hace años, tendrá que ser un pequeño folleto en lugar de un tomo como tenía proyectado. No voy a pensar algo, como tú escribes, en esto. He pensado años en el Museo de Arte Gallego y lo único que me faltó siempre fue capacidad ejecutiva y dinero para hacerlo como soñé. Sé para qué puede servir y tengo muchísimas notas tomadas en cuanto a su eficacia con respecto a Galicia. Pero en Diciembre o Enero hablaremos de esto. Cuando regresemos y, toma nota, por vez primera digo “Si Dios quiere”, por no sustituir la palabra Dios con alguna otra, destino, fortuna, azar, buena estrella, etc.
Perdóname esta carta. Te estoy escribiendo con todo mi fastidio por tu actitud, por suponerme ajeno o casi ajeno al Museo, o a los problemas de él, o por decidir por ti mismo lo que debiera haber constituido un motivo de diálogo entre los dos, que somos los fundadores, escrituras aparte.
Te ruego ahora que nos digas como están Varela y Marika, si continúan en El Castro y qué proyectan.
Trabajo mucho. Ya ni siquiera vamos al cine. Estos días terminé de grabar un bestiario que hago con el poeta Alberto Girri para un edición de bibliófilos, trescientos ejemplares. El 18 expongo en Tucumán, en octubre en Rosario, en Diciembre en Art Gallery de Buenos Aires y en Enero Mar del Plata. En las dos últimas si podemos no estaremos presentes. Pensamos marchar en Diciembre, ya te lo escribí, si podemos. Ahora expone Laxeiro en una Galería de La Boca. Muy buenas las obras que envió. Estos días te enviaré la monografía que salió sobre mí. Como puedes notar la participación de Castelao y Souto en la Bienal no se registra en parte alguna.

Un gran abrazo para Mimina y para ti de Maruja mío.

Seoane

Recibimos ahora mismo un tu carta y la de Mimina con el pésame por el fallecimiento de Emilio que os agradecemos mucho. Fue una noticia absolutamente inesperada. Creemos que La Coruña perdió una persona que le fue eficaz por su cariño hacia ella. Quedamos desolados. Agradecemos el saludo de Mari Luz. La carta de Varela que contestaré en los próximos días. Otro abrazo.

Seoane

1976-09-16
Carta de Seoane a Dónega. 1976
Bos Aires
A Coruña
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Dónega. 1976 en 16/09/1976

Buenos Aires, 16 de setembro de 1976

Sr. D. Marino Dónega Rozas
A Coruña

Querido Dónega:

Recibín as tuas cartas, a derradeira con motivo do pasamento de Emilio que agradecemos moito e cando nos dispoñíamos a acompañarvos no voso sentimento polo pasamento da vosa cuñada. Mais non queremos falar, nin escribir desto. Estamos vivindo un clima proclive, dende fai moitos meses, a este tipo de angurias, sofrimentos. Eu refúxiome no traballo e na soedade. Nunca fixen as exposicións, en cantidade, que aceptei para este ano, xa fixen duas en Buenos Aires, quédame unha pra fin de ano. Inauguro o sábado vindeiro en Tucumán, en Outubro expoño en Rosario e en Decembro ou Xaneiro en Mar del Plata. A Galicia iremos no derradeiro mes de ano. Fixen moitos grabados, algúns deles para un Bestiario que sale conxuntamente con poemas de un gran poeta arxentino, Alberto Girri, etc. Leo bastante e vexo as películas policiales e as do Oeste por Televisión. Cavilo que eu, que endexamais xuguei a nada, gostaríame agora xogar a algún[s] xogos onde homes e mulleres consumen as horas e o inxenio, o tresillo, a canasta, as cartas, etc. Posibelmente en moitos éste é un síntoma de vellez. No meu caso é a necesidade de fuxir da realidade. Xa os espectáculos que un mais quere, cine, teatro, non nos fan fuxir dela, senón que a subraian e mostran, na maioría dos casos, a nosa impotencia individual para superala. Estou desmentindo a miña vida. Non me arrepinto dela. Mais é que un comenzou moi novo a querer cambear a realidade que vivíu e cree ten dereito a sentirse canso. Na Coruña un síntese moi ben entre os amigos que temos nos que contades vos como dos mais entrañabels. Lástima que a vida de un trócanlla o primeiro periodista que lle fai unha entrevista, como ocurre coa que fixo Freixanes. Nin na miña casa teño un sillón de bimbios dende onde falo, nin atopei o galeguismo en Buenos Aires, nin a muller que pintei con un cartel no peito era unha nai que teño ido (sic) a Xinebra a visitar ao seu fillo, senón unha traballadora analfabeta que iba á sua aldea de Ourense de vacacións, e puxéronlle o cartel adevertindo que non falaba francés, italiano e alemán e que era analfabeta para que a axudasen, etc. Fun abogado na Coruña, como ti sabes ben, e non de calquer modo desafortunado. Citei sempre a Laxeiro e non a Colmeiro como dibuxante importante. Meu pai non me mandou a estudar a Coruña, a escola, senón que vivía de neno cos meus pais na Coruña, meu pai nunca foi tendeiro e non foi home de moitos suores, nin me foron a esperar a Labacolla os amigos que dí, senón outros, e esto no 49 en Vigo, e non viñamos de Roma senón de Londres. Citei moito a Dieste, nome do que prescinde ao facer a nómina de intelectuales en Buenos Aires, etc. Mais o importante é o que se refire á emigración, pois non soupo recoller o que dixen con respecto a ela. Eu non defendín os canalles (sic) e menos os ricos soberbosos, etc., senón aos emigrantes na sua totalidade, algo que Celso Emilio e parece que tamén Blanco Amor non entenderon. Cando unha multitude emigra non son intelectuales os que influien no país que os recibe senón esa enorme masa que se desplaza. Ao país onde veñen a residir déixanlle costumes, virtudes, defectos, aspectos da sua cultura herdada, que proban seu paso por él, influíndo. E a Galicia, no caso dos galegos, remítenlle o que poden, fundacións no pasado, camiños, escolas, asociacións, e sempre, deica o 36, axuda económica. Os intelectuales influien de outro xeito. Nos herdamos moito como pobo de aqueles distintos que emigraron a Galicia, celtas, romanos, suevos, etc., e non viñeron a deixarnos nada os seus intelectuales. O dereito román nono trouxeron os xurisconsultos de Roma ou de Bizancio, en troques os soldados trouxéronos moito do que aínda somos o mesmo que os celtas e suevos, fadas, leendas, etc. A xenreira venlles con seguridade de ter querido ser tutores dos emigrantes. Eu non fun nunca tutor de ningúen. Fun empleado deles cando dirixín a revista do Centro Galego e fixen o mais que puden como empleado o outro fíxeno como galeguista, e así como en Galicia non fun amigo dos comerciantes de ultramarinos, por poñer un exemplo, tampouco o fun na emigración cos novos ricos, comerciantes, etc., galegos. Aos homes que coñecín estimeinos primeiro como homes sen me preocupar si eran ricos ou probes. Polo demais as miñas amistades tiveron sempre que ver coas miñas inquedanzas e non ten que ver con esto a nacionalidade. Cecáis escriba con tempo un ensaio encol dos emigrantes. Freixanes non acertou conmigo nin tampouco entendeu o problema dos emigrantes. Creo que xa din moito a lata. Perdoame e comprende.

Unha grande aperta para Fernanda, para tí, teu fillo, Milagro, etc., de Maruxa e miña:

1976-10-01
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1976
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1976 en 01/10/1976

Buenos Aires, 1º de Octubre de 1976

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
Sargadelos

Querido Isaac:

Recibí tu carta del 21 del mes pasado, que no contesté antes por la huelga de correos de España. Sólo quiero decirte que no busco pretexto para atacarte como sostienes en la tuya, sino que te participaba mi sorpresa de que convocases tú una reunión y no lo hiciesen Álvaro Gil y Dónega Rozas, como a mi juicio corresponde, a pedido tuyo si tú lo querías. De que yo no supiese nada del Laboratorio de Industria y Comunicación ni dónde estaba situada esta institución, que no recuerdo se llamase así, pues por mi parte, aún sin tener nada que ver con ella, hubiese objetado la palabra Laboratorio y además no estaba seguro de si era la institución proyectada para El Castro o si se trataba de una nueva asociación que habías fundado en Sargadelos y en este caso estaba dispuesto a no querer saber nada más del Museo ni de ninguna clase de compromiso contigo. Me alegré pues, de la carta tuya por esta aclaración, airada sin motivo, puesto que el ofendido por participarle los resultados sin consulta alguna anterior, que creo se me debe de parte tuya, debo ser yo. Ya hablaremos de todo esto cuando regrese. En cuanto al contrato me referí a él de la única manera que supe procurando que entendieses. Supongo lees los diarios, y por años y pleitos, etc., debes estar entrenado en sobreentendidos. Volveremos, si podemos, seguramente en Diciembre, a fines. Comprendo que no me entiendas. Tampoco te entiendo yo a ti, ni tu afán de hacer todo por tu cuenta lo que deben hacer los demás, seguramente creyendo aliviarles trabajo. Tú no me entiendes ni yo tampoco te entiendo. Sin embargo pienso que algo nos une y es la amistad profunda que nos profesamos. También estamos deseando veros y te ruego no hables más de apartarte del Museo, pues también me apartaría yo. Pero tampoco creo que las obras puedan trasladarse a un local recién construido y sin condiciones climáticas, con humedad en las paredes, etc., más o menos inmediatamente como parecía sugerir la carta que da lugar a estas explicaciones. Pienso que podría buscarse otro local provisional en Sada o en La Coruña y mientras tanto hacer una selección de las obras y exponerlas en todas las ciudades gallegas. No fuera de Galicia, con el título de “Obras del Museo Carlos Maside”, comenzando, naturalmente, por La Coruña y organizando conferencias en cada ciudad. Todo ello con un catálogo general para todas ellas con una nota nuestra como prólogo, solamente en idioma gallego y pequeñas fotografías de las obras.
Esto es todo por hoy. Estoy exponiendo en la ciudad de Tucumán, con mucho éxito. Fui recibido de una manera extraordinaria. Renuncié a exponer en Rosario. Lo haré a mi regreso de España. Expongo en Enero en Mar del Plata y en Diciembre en Art Gallery de Buenos Aires, acuarelas, pequeños óleos y ejemplos de mi obra gráfica desde la década del cuarenta. En Noviembre sale mi Bestiario junto con poemas de Alberto Girri sobre el mismo tema. Espero que sea una edición extraordinaria y original.

Abrazos de Maruja y míos para Mimina; María, José y Carolina, si ya los recibe, y para ti de

Seoane

1976-10-04
Carta de Seoane a Abraham. 1976
Bos Aires
San Miguel de Tucumán
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Abraham. 1976 en 04/10/1976

Buenos Aires, 4 de Octubre de 1976

Sr. Ricardo Abrahan
Tucumán

Querido amigo:

Contesté hace unos días a una carta muy atenta de la directiva de Mercantil Sociedad Cooperativa y hablé por teléfono un día antes, creo, preguntando por usted y, como no había llegado, me atendió el subsecretario. Mi inquietud consistía, le habrá explicado él, que cuando acepté el cheque que el Sr. Cutín me trajo de esa, olvidé liquidarle el importe del tapiz que adquirí de García Bes. La persona que me atendió me dijo que no me preocupase, que se ocuparía de decírselo. Lo, para mí importante que quería decirle, no era precisamente todo eso, sino que tanto Maruja como yo quedamos impresionados de todo cuanto usted hizo por la exposición de mis obras, por las atenciones de los miembros de la Junta Directiva de esa institución en general, de los amigos suyos, de la presentación del Arquitecto Sacriste y de la amabilidad de todas cuantas personas conocí. Entre éstas, de esas dos excelentes artistas que son Matilde Aybar y Gladys Montaldo, para quienes trataré, por mi parte, como quedé con usted, de encontrar sala adecuada. En el caso de la Sra. Aybar, siento que en La Gaceta no la hubiesen citado a ella, pues yo así lo hice, como usted recordará, ya que verdaderamente me impresionaron sus últimos grabados. En cuanto al encargo de Soldi primero hablé con su esposa y luego con él mismo en la Academia , les expliqué el entusiasmo que había por su exposición y la obra que ustedes hacían, etc., y resultó bien. Parece que una tercera persona había torcido su intención primera inventando riesgos.

Le esperamos estos días próximos en Buenos Aires. Pero quiero que antes usted reciba esta carta en la que le expreso nuestro agradecimiento por todas sus atenciones y por haberme invitado a exponer en esa galería.

Un abrazo cordial de:

1976-10-15
Carta de Seoane a Palmás. 1976
Bos Aires
Londres
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Palmás. 1976 en 15/10/1976


Buenos Aires, 15 de octubre de 1976

Sr. Ricardo Palmás
Londres

Querido Palmás:

Recibí su carta del 18 de agosto, que nos alegró mucho y estos días recibirá usted una monografía sobre mi pintura que hizo Squirru para una colección sobre arte, que dudo perdure, pues nada aquí lleva camino de ser regularmente permanente en el orden cultural. Tuve carta de Lorenzo Varela, parecía contento, y, en los últimos días otra de Cuadrado que fue como delegado de la Federación a un congreso de emigración gallega, y consiguió, al paso, el retiro como jefe de negociado que fue del ayuntamiento de Santiago. Gana dinero pronunciando conferencias y regresará pronto, según dice, pues tiene aquí a su mujer y dos hijos. Estoy de acuerdo con lo que dice sobre el problema español. También tengo yo miedo de participar en Galicia en luchas en las que no creo y de asistir con mi presencia a decisiones planteadas queriendo que tome partido. De todas maneras aceptaría la proposición de Beiras. La Universidad, creo, pasa por un gran momento y su inquietud está pesando mucho en España. Por otra parte no acepto que España sea un país más desarrollado que Argentina. Este es un país, igual que aquel, con regiones desarrolladas, aparte la capital y el gran Buenos Aires, con un desarrollo cultural al menos superior al de muchas capitales del mundo, desde luego a Madrid, y regiones subdesarrolladas. Campesinos españoles viven en la prehistoria, o casi en ella, igual que los elementos indígenas del norte o del oeste argentino. Esto ocurre también en muchas partes de Europa. Por otra parte los campesinos vivieron igualmente con muchos siglos de atraso en toda Europa. Todo cambió en algunas partes en lo que va de siglo. Estúdiese a los campesinos alemanes, ingleses o franceses de 1900 aproximadamente. Ahora mismo las condiciones de vida campesinas de algunas zonas en los países que se tienen por más adelantados. No hay que olvidar que el televisor y los electrodomésticos significan confort, igualmente el automóvil, y no desarrollo. Creo que nos veremos en Galicia o en Londres, pues calculamos pasar unos días en esa ciudad, quizás en la próxima primavera europea, si para entonces queda primavera o las estaciones del año vuelven a corresponderse con los meses. Aquí sobreviviendo. Trabajo. Expongo. Expuse con mucho éxito en Tucumán donde hay una minoría cultural sorprendente y dejaré antes de marcharme una exposición en Art Gallery y otra en Mar del Plata, en la Galería Cassará. Esto es todo. Espero noticias de los santos. Un gran abrazo de Maruja y mío para usted a quien deseamos ver:

[Seoane]

1976-10-15
Carta de Seoane a Dónega. 1976
Bos Aires
A Coruña
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Dónega. 1976 en 15/10/1976

Buenos Aires, 15 de outubro de 1976

Sr. D. Marino Dónega
A Coruña

Querido Dónega:

Recibín a tua carta e estou de acordo con casi toda ela menos co que se refire á miña obra. Toda ela non é mais que un intento de expresarme, de afirmar a miña existencia no mundo, e trátase de un mundo que existe, é real, ou polo menos é real en min, que é un xeito de ser real. Son comprensivo, sempre o fun, como sempre fun liberal, con un liberalismo que non é deste mundo, mais tamén sempre odiei aos tortos de intención, aos conscentemente, calculadamente, desaprensivos; aos demagogos, etc. Por esto loitei, o mais dos seus anos, soio, de acordo coa “inmensa minoría” como escribíu Juan Ramón. Pertenezo a un pasado do que me exiliei e teño medo de comenzar a esquecer algúns sentimentos que teño matinados moi firmes en min. Inventáronse, fai algúns anos as separacións no terreo das ideas, por xeneracións, e as mais mozas están perdendo todo o que tiñamos perdido nos fai coarenta anos. Repiten a historia. As xeneracións anteriores non contan, como non contan os vellos. Nos aínda creíamos néstes, un pouco menos cecáis que os nosos pais. E posible que nun deses ciclos en que se repite a historia, os fillos volten a comerse aos pais co pretexto de herdar as virtudes déstes. Un pretexto hipócrita que serviu pra non axudalos na súa decrepitude. Naturalmente, non serán así todolos fillos. Endexamáis existe unanimidade nos propósitos dos homes, neste caso por fortuna para os vellos pais. Mais a realidade en canto a min é que son para sempre, casi con seguridade, emigrante dun país extraño, soñado mais que vivido. Emigrante dun pasado moi lonxano, de fai coarenta anos. Un sobrevivinte que aínda traballa. Marcharei de aquí con duas exposicións abertas, unha en Mar del Plata e outra mais en Buenos Aires, a derradeira con oleos moi pequenos, paxaros e testas, e acuarelas de viaxes. Expuxen en Tucumán, unha cidade culturalmente moi importante, con unha gran Universidade pola calidade do seu profesorado, onde estivo tamén de profesor Tovar, Corominas o matemático, etc., entre os profesores españoles.

Moi pronto estaremos con vosco na Coruña, nos derradeiros días, matinamos, de Decembro ou nos primeiros de Xaneiro.

Unha grande aperta moi garimosa de Maruxa e miña para vos os catro, incluíndo a Milagro:

1976-11-04
Carta de Seoane a Vázquez Freire. 1976
Bos Aires
Sada
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Vázquez Freire. 1976 en 04/11/1976


Buenos Aires, 4 de Noviembre de 1976

D. José Luis Vázquez Freire
Sada

Queridos María Elena y José Luis:

Contestamos tarde a la carta del 22 de septiembre. Estoy metido en los compromisos de todo género que se producen en esta ciudad en invierno y primavera, sobre todo en la primavera. Exposiciones hice dos, una en Buenos Aires, otra en una ciudad del interior, y me quedan otras dos, aquí, nuevamente en diciembre que se extenderá a Enero y Febrero, meses estos dos últimos de verano y otra en Enero en Mar del Plata. Tan pronto inauguremos la de Buenos Aires, en Diciembre 13, saldremos para España. Les escribiremos antes. Tengo muchos proyectos y espero trabajar lo que pueda, naturalmente pintando y grabando de todo. De los hijos de Nogueira haremos caricaturas cuando volvamos, son personajes ridículos que, naturalmente, sirven para hacer daño. Lo curioso del pleito de los padres que pretenden heredar los hijos es que todos ellos, los Rey y los Nogueira, son igualmente malos y ridículos, son personajes de comedia y que representan un tipo de gentes que existen en mayor cantidad, seguramente, en España que en otras partes, o los vemos más. Pero en el caso de los Nogueira es que se añade a su estupidez la fealdad física que desde luego se presta para contestar sus actitudes y escritos con caricaturas, si éstas estuviesen permitidas en los Tribunales de Justicia.
En Buenos Aires estamos gozando de una primavera desigual, frío, lluvias, calor, sol. Lluvias en abundancia.
Les agradecemos el pésame por el fallecimiento de Emilio. Para nosotros fue insospechado y nos dolió y nos duele, muchísimo.
Volveremos a escribirles en vísperas de nuestra salida de Buenos Aires. Un gran abrazo para María Elena y para usted de Maruja y mío y para Victoria y José Luis hijo, saludos a Ángel y a Marentes, Losada, etc.

[Seoane]

1976-11-05
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1976
Bos Aires
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1976 en 05/11/1976

Buenos Aires, 5 de Noviembre de 1976

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
Sargadelos

Querido Isaac:

Recibí tu carta del día 12 del mes pasado acompañada de dos fotocopias, la del acta redactada por Dónega en su calidad de secretario del Patronato del Museo Carlos Maside y que debiste, si querías, enviarme sin subrayados, pues no conocía esa acta (se hizo seguramente después que me vine), y para hacerme “tragar”, esta es la palabra, el que yo conocía el nombre de la empresa que se montaba en El Castro o al lado del Museo. Pues bien, no conocía su nombre sino otro que olvidé, que le habíais puesto y que aparecía de alguna manera la palabra artistas, y, si lo denominasteis así en la reunión del 19/VIII del 75, como se hace constar en el acta, yo no lo percibí entonces. En cuanto al subrayado de la cita para la primera reunión del Patronato y la fotocopia de la cita misma, donde aludes al acuerdo entre Álvaro, tú y yo, para que tú la hicieses, ya que alguno de los organizadores del Patronato tenía que hacerla, y, a los dos, a Álvaro y a mí, nos pareció que nadie mejor que tú, por múltiples razones, debía hacerla. Perdóname que vuelva a aludir a estas cuestiones. Entre la cita primera y la segunda la diferencia está en que está designado el Patronato y existe un secretario que debe actuar y no se puede ni se debe suplantar. Cambia la situación entre una cita y otra. En los testimonios y pruebas escritas hay que tener mucho cuidado en observar las situaciones que influyen para su existencia. Esto es todo. Quiero que me perdones. Pero hay una cosa más, cuando escribí mi carta que te produjo esa reacción no estaba de mal humor y no podía sospechar que tuvieses tan pobre idea mía al pensar que soy capaz de usar a un amigo querido como válvula de escape para mi mal humor. No quiero responderte a lo que se refiere a la invitación a las comidas, ¿para qué? No estaba de mal humor entonces, tampoco lo estoy ahora. Tú no debes tomar a mal el juicio que de buena fe pueda merecerme una actitud que a mi puede parecerme errónea, ni sospechar intenciones segundas, mal humor o lo que sea, en ese juicio.
Te envié la fotocopia de una carta que enviamos a Soledad y la monografía que se publicó sobre mí y que creo que te había anunciado, también se la envié a José supongo que os habrán llegado.
Saldremos de aquí a mediado de Diciembre. Inauguro antes una exposición en Art Gallery el día 13 y queda otra en Mar del Plata que se inaugura en Enero. Expuse el mes pasado en Tucumán con mucho éxito. Se trata de una ciudad con un gran movimiento cultural. Esto es todo. Te escribiremos cuando tengamos concretada la fecha de salida.
En cuanto a Soledad, os escribió sin anunciárnoslo, se pasó estos años soñando con la invitación que le hicisteis. No podemos ser nosotros los que aparezcamos como ogros que le impidiesen cumplir sus sueños.

Un fuerte abrazo para Mimina y para ti, José, María, Mariluz, y besos a Carlina, también de Maruja y mío.

Seoane

1976-11-15
Carta de Seoane a Esther e Lipa Burd. 1976
Bos Aires
París
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Esther e Lipa Burd. 1976 en 15/11/1976

Buenos Aires, 15 de Noviembre de 1976

Queridos Esther y Lipa:

Esperamos por vosotros con impaciencia desde el mes de setiembre. Las noticias que nos iban llegando de ahí eran de que volvíais siempre a mediados del mes que viene, por setiembre, a final de ese mes y pasaron setiembre y octubre. La última es de que regresábais juntamente con los Lifschitz el sábado pasado. Varias veces llamamos a vuestra casa creyendo que podíais estar aquí y en una de ellas, Maruja habló con Lucho, el sobrino de Lipa que tambien anunció que os esperaba por esos días. Ahora es posible que no nos veamos hasta el próximo año, pues Enma y Rafael no tienen noticia concreta de cuando viajáis, hablaron, creo, de mediados del mes que viene, y nosotros, si podemos, nos iremos por esas fechas a Galicia. Vivimos como siempre, saliendo poco, viendo poco cine este año, leyendo, pintando y grabando. Hice la exposición en Bonino, expuse en Tucumán, que constituyó una experiencia magnífica, y, a mediados de Diciembre, inauguro en Art Gallery una serie de oleos chicos, cabezas y pájaros, 18 x 18 cms y 12 x 10 cms y alguna otra medida similar. En total 22 oleos que expondré juntamente con treinta acuarelas. En Enero se celebrará la exposición de Mar del Plata. Estos días sale un Bestiario, que incluye poemas de Alberto Girri y grabados en madera míos, en una edición curiosa, compuesta su tipografía a mano. Ya la vereis. Se presenta el día 2 de Diciembre en la Librería Española, de Florida entre Paraguay y Charcas. Son trescientos ejemplares y llevan todos ellos 13 grabados firmados y tres más distribuídos en los primeros viente ejemplares. Creemos que tendrá éxito.
Agradecimos mucho la carta que nos enviásteis. Esa necesidad de diálogo de que habláis la sentimos nosotros en nuestro voluntario aislamiento tratando de encontrar, como vosotros expresais, en el trabajo y en los proyectos de trabajo que siempre se urden para el futuro, el remedio para las angustias de cada día. La pintura nunca fué para mí un medio para escalar popularidad y enormes riquezas, la que más estimo, la de los románicos, los miniadores de códices y las tablas y los murales, fué hecha por gentes humildes cuyos nombres se perdieron en el tiempo y que, en su mayoría, quienes la hacían, deambulaban por los caminos buscando un trabajo, el que encontraban en alguna parroquia para hacer la vida y milagros del santo a la que estaba consagrada. A aquellos pintores no los unía ningún manifiesto estético sino solamente el estilo de su época, que se modificaba por los problemas del propio trabajo y con las coincidencias del gusto que se iba desarrollando lentamente en el tiempo. No fué fácil el paso del románico al gótico, ni el de éste al estilo de los renacentistas. Todo fué siempre lento y muy hondo. Los gustos eran entonces más permanentes. Yo pinto porque no encontré nada que me satisficiese más y con la pintura, junto con Maruja, buscamos vivir lo mejor posible en el rincón que poco a poco vamos construyendo para nosotros, viviéndolo, si podemos, con nuestros amigos. Hemos vivido en bastantes sitios. Nos hubiese gustado quizás vivir en Basilea, tambien en Londres, pero nos limitamos a Buenos Aires y a La Coruña. Cuando volví de Basilea publiqué en El Día de La Plata dos o tres artículos defendiendo la necesidad de que el artista volviese a residir en pequeñas ciudades, muy cerca de la naturaleza que es, para mí, estar en contacto mayor con los hombres. En las ciudades populosas el hombre se diluye entre la multitud. Deja de ser verdaderamente hombre. Un campesino, un marinero, un artesano, un sabio, lo que sea, mantienen su naturaleza humana cuando se lo ve en lucha con su trabajo y con la naturaleza. Y es un monstruo apocalíptico, una fuerza incontrolable, incapaz para el dialogo, en masa con otros. Buscando cada uno su rincón de vida el hombre se manifiesta como tal y su ámbito general es la naturaleza. Tuvieron razón los rousseaunianos como la tienen hoy los ecólogos. De Orozco es el gran dibujo, creo recordar, de un monstruo que se yergue con un solo cuerpo compacto, cientos de pies y de cabezas amenazantes. Me hubiese gustado hacer el bestiario que publiqué con Girri con alusiones a todo esto, como en una primera parte hice hace años, pero eran otros tiempos, hoy me limité a seguir la tradición medieval y renacentista de los bestiarios componiendo cuerpos con trozos de especies de animales distintos. Lo malo que para nosotros no representan, como para los antiguos ni a los vivos ni a los diablos, se trata de un juego estético gratuito. A esto estamos destinados. Sé que estás pintando muy bien, Lipa. Me gustaría que dedicases tu tiempo cuando regreses, lo que más puedas de ese tiempo, a la pintura y a crearte problemas con ella. Tiene que ser tu trabajo habitual. Las obras que vimos tuyas en tu casa de aquí tienen gran calidad. También nos hablaron de lo bien que estaba quedando tu casa, los Lifschitz.
Vuestras cartas las agradecimos mucho y no las contestamos porque esperábamos que regresáseis de un día para otro. Por otra parte alguien dijo que os habíais mudado y no teníamos la nueva dirección. Nos gustaría veros antes de marcharnos, es casi seguro que sea el 17 o 18 de diciembre. Expondré en Madrid y Barcelona, no tengo aun fechas fijas.

Recibid un gran abrazo con el cariño de Maruja y mío:

[Seoane]

1976-12-09
Carta de Seoane a Gerstein e Varela. 1976
Bos Aires
Madrid
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Gerstein e Varela. 1976 en 09/12/1976



Buenos Aires, 9 de diciembre de 1976

Sr. Lorenzo Varela
Madrid

Queridos Marika y Lorenzo:

Debo carta desde hace algún tiempo, no sé cuánto, pero hemos tenido constantemente noticias vuestras a través de cartas recibidas de Galicia, o recibidas aquí por Noemí. Estos días las tuve por Cuadrado que llegó muy contento de su estadía ahí, de haberse encontrado con amigos de hace muchos años, de haber pronunciado numerosas conferencias y de haberse jubilado. Llegó con una docena de kilos de más rompiendo su apariencia ascética y dos trajes nuevos y algunas camisas y corbatas a la moda. Hemos hablado mucho. Trae una visión muy optimista de España y es posible que regrese pronto, según afirma. De nosotros apenas podemos contar nada. Continúo trabajando. Expuse en Bonino, expuse en Tucumán e inauguro el lunes próximo una muestra de acuarelas y pequeños óleos en Art Gallery que estará abierta hasta fines de enero. En Mar del Plata se inaugura otra muestra el 16 de ese mes. Además publiqué un Bestiario, grabados en madera, juntamente con otro de poemas de Alberto Girri en un tomo que hice en la Imprenta del Instituto Salesiano. Solamente, vemos a los amigos y continúo haciendo, pero mucho menos, dibujos de la televisión. Recuerdo a mi padre en nuestra época de Santiago saliendo con mi madre a dar paseos por la Alameda a las 7 de la tarde en los días de primavera y verano, o por la Rúa del Villar y Rúa Nueva en invierno. Nosotros no paseamos de esa manera física, fija y repetida. En mi caso, mis paseos son los de alguien que se sienta a pasear sin moverse apenas, leyendo o dibujando y grabando. Me he aficionado a los libros de memorias y biografías, tratando de conocer experiencias ajenas en épocas distintas, la historia vista por alguien que no fue historiador, sociólogo, ni economista, y que sufrió los cambios de la economía y de la sociedad del mismo modo que los terremotos o las inundaciones. De los que tuvieron que enfrentarse solos con los aventuras de su tiempo. Así la de Man Rey, el pintor y fotógrafo surrealista, y la de Matheu Josephson, otro norteamericano surrealista, que previó la unión del arte con la industria y las diversiones masivas poco antes del año 30, o en esa década, con arreglo a la cual resultó un pintor anterior en mis propósitos a esa fecha, o de esas fechas. La belleza de un lavarropas, de un televisor, o el envase de un jabón conmueve más que una obra de arte, por los distintos medios de comunicación se elogia más la forma de las máquinas que su eficacia, o en igual medida. Me hubiese gustado tener el talento de Grosz y su odio. Vestido de vaquero del Oeste de los Estados Unidos dibujaba con las espuelas.
No te escribo más por hoy. Dentro de unas semanas, estaremos en ésa y charlaremos, pues saldremos en los primeros días de enero.
Un gran abrazo para vosotros de Maruja y mío y otro para los amigos comunes:

[Seoane]

Felices Fiestas de Navidad y Año Nuevo y que sea con nieve para hacerlas más tradiciones.