Proxecto epístola

----

Cuco Rei

Fondo: Luís Seoane depositado na Fundación Luís Seoane.

Foi iniciativa de Luís Seoane. No único número que chegou a publicarse levaba un editorial —"Homes-cucos"—, un comentario sobre o discurso lido por Dieste no seu ingreso na Real Academia Galega e un poema de Lorenzo Varela, "Cantiga nova que se chama cadea", dedicado "a Xosé Luís Méndez Ferrín, na gaiola". Este voceiro cultural comprendía notas sobre publicacións, representacións teatrais, discursos, exposicións etc., centradas en autores galegos ou ben de temática galega. Acompañábase dun suplemento contendo a cantiga de Varela e dúas recensións de libros, unha delas asinada por S. Fernández Ollarnovo.
Epístolas
21 mencións
Data Relación Remitente - Destinatario Orixe Destino [ O. ] [ T. ]
Data Relación Remitente - Destinatario Orixe Destino [ O. ] [ T. ]
1969-05-29
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1969
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1969 en 29/05/1969

Castro, 29.5.69

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Te confirmo una que fue contestación a la primera tuya. Ahora es para informarte de algunas cosas antes de que se me olviden:
Vuestra casa en Coruña.- Llegó el poder, que hubo de mandarse a Madrid a legalizar la firma del cónsul.- En cuanto llegue se preparará todo y se escriturará. (José Luis está concretando estos trámites que entiende más que yo que jamás fui propietario de un inmueble. Y mi primo Blanco da toda clase de facilidades).- Llegaron también las 700.000.- ptas. con las que he abierto una cuenta a nombre del Lab[oratorio] de Formas, para que conserven su carácter de convertibilidad hasta que se haga la operación. La cuenta ya queda abierta luego para otros efectos y ahí te va la ficha de registro de firma para que me la devuelvas firmada.
Galerías Coruñesas y Cartas de Mu[r]guía,- fueron por avión.-
Inés Canosa, ya le fueron los conocimientos de embarque.-
Beatriz Rey, que te escribió sobre unas salas que tienen mucho interés en hacer exposiciones tuyas. Que espera tu contestación. - Por cierto y por si hay alguna perdida u olvido: habías dicho que Juana Mordó mandaría aquí unos cuadros tuyos, pero aquí no llegó nada.-
Ricardo Salvat.- Escribe un poco extrañado de que no hayas tenido interés en verle en Madrid. Deduzco que tú no tienes ningún cartel y le digo que te envíe uno y que era difícil que pudieses ver a alguien en Madrid los últimos días con la cantidad de cosas que tenías que hacer.
Murió Pedret Casado y Ángela, la hermana de Antonio Baltar.- Nombraron académico de la de Bellas Artes de La Coruña a García Sabell.
Exposición Montevideo.- Tengo los grabados que saldrán junto con las cerámicas uno de estos días. Los grabados irán por avión en paquete especial. La aportación de Ortiz posiblemente es la más completa. Yo no sé si mandar algo, por un lado sí pero por otro resulta que soy un viejo al lado de esta gente.
La Noche.- Publicó unas anotaciones tuyas sobre la creación artística. ¿Dónde tenías publicado esto?
El Sainete.- Sigue sin permiso. ¡Ay! - ¿Y Cuco-Rei?
De Villamarín no sé nada ni pienso molestarme en saberlo.-
Blanco Amor el vil ya se sabe que es un vil; pero ¿piensan dejarlo en la revista?
Sargadelos.- Por lo de ahora sigue el silencio a nuestra requisitoria. Todavía no sé cómo enfrentaremos el problema. Te tendré informado, si yo logro saber algo, saber al menos para donde viene el toro, si es que hay toro, que acaso puede ser un espejismo.
Espero tus pensamientos sobre tu mural especialmente en cuanto a lo de cambiar el cuarzo por gres blanco. Las demás obras van marchando. Te estoy escribiendo desde las nuevas oficinas de control, que estoy organizando. Todo está quedando muy bien.

Nada más por hoy. Un abrazo muy fuerte para los dos incondicional de

Isaac

1969-06-06
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1969
Bos Aires
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1969 en 06/06/1969

Buenos Aires, 6 de junio de 1969

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
El Castro.

Querido Isaac:

Recibí tu carta del 29 y te contesto por el mismo orden que tú estableces y exactamente de igual manera rápida y concreta.
1) El próximo lunes te giramos 200.000 pesetas más, igualmente por el Banco de Santander, y te devuelvo adjunta, firmada y mal cubierta, la ficha que me enviaste del Banco Pastor. Nos quedaría por pagar 49.000 pesetas, aparte, naturalmente, de la hipoteca, creo que de la Caja de Ahorros, no sé bien, de 151.000 pesetas a pagar no sé cuánto tiempo, y además los gastos que demande de escritura, etc. Hay que averiguar si al no hacer uso del pago del 50% en 18 meses se obtiene, de la empresa, algún beneficio. También necesitamos saber los gastos mensuales del departamento a partir de que se concrete la venta, para tomar, Maruja y yo, las correspondientes medidas económicas. José Luis y tú debéis perdonarnos todas estas molestias que os ocasionamos.
2) Recibí las dos monografías del camaleónico Sr. Naya López. Te las agradezco.
3) Contesté a Beatriz el día 27 del mes pasado y también a la dueña de una de las galerías.
4) A Ricardo Salvat no pude verlo, pues tomaba el avión al día siguiente y suponía que había comprendido los compromisos a que estábamos sujetos Maruja y yo cuando nos comunicamos por teléfono.
5) Están anhelantes en Montevideo por que lleguen las piezas de la exposición. Está anunciada para el día 15 de Julio. Tú debes mandar tus grabados. Eres un viejo si te propones serlo. No lo eres en tu obra ni en tus inquietudes. Entre los autores de grabados que vi en Madrid hay viejos de 25 años.
6) No sé qué declaraciones mías, o anotaciones, o lo que sea, publicó La Noche. Yo no envié nada a ese diario ni hice ninguna. No recuerdo haber hecho nada de eso en Galicia desde un ensayo publicado en Santiago por Alento (1933 o 1934, o qué sé yo cuando) y las respuestas a un reportaje de Grial hace también bastantes años. Me gustaría leerlas.
7) Cuco-Rei continúa en proyecto. Estoy muy desanimado y aparte tengo mucho trabajo. Tengo una exposición de tapices, tejidos en telar, para septiembre, para una galería solamente dedicada a tapices, EL SOL, y aun debo hacer los cartones, y tengo otra exposición, ésta de óleos, en una galería importante de Olivos. Debo, además, trabajar para la de Bogotá del Museo de Arte Moderno que falta concretar la fecha. En principio está proyectada para octubre.
8) Blanco Amor el vil continúa en la revista. Creo que continuará por mucho tiempo, precisamente por la intensidad de su vileza y de la vileza y tolerancia de la mayoría.
9) En la carta que te escribí el día 27 de mayo te decía que bueno, que uses el gres blanco en lugar del cuarzo.
10) Suena muy bien, muy astronáuticas, lo de nuevas oficinas de control. Se las participaré a Varela. Estoy seguro que todo quedó muy bien. Me gustaría saber qué pasa con el ingeniero “acozado” de Lugo.
10) Maruja y yo os recordamos siempre, a Mimina, a José, Rosendo, Mariluz y a ti. A menudo sentimos nostalgia de la hora británica de tu casa y os suponemos a ti encerrado en una oficina, ahora de control, a José estando con María en un cine, pintando algún pequeño cuadro, protestando, o aconsejando “paternalmente” a Mimina, y, a Mariluz, tejiendo esa manta interminable mientras repite la misma canción de Nacha Guevara. Os recordamos siempre.
11) Parece que queda muy bien el dibujo –me fío de Xosé- del mural. Creo que puede quedar mural [sic] y representar un homenaje a la “Mater Gallaciae”, diosa céltica incorporada a Roma.

Creo que nada más. Aquí esperan a Alonso Montero para julio. Creo que no se puede conseguir que venga la mujer.

Un gran abrazo para Mimina, para ti, para los de la fábrica, para todos de:

Seoane

Nota: Laxeiro me pasó El Correo Gallego donde vienen las anotaciones mías sobre pintura son efectivamente una reproducción parcial de las publicaciones en Grial nº 2, “Pictura actual en Galicia”, en 1951. Estuve con Laxeiro hace un rato, después de terminada tu carta. Se va a quedar seis meses. Había venido un mes. Proyecta una exposición.
Abrazos.
S.

1970-05-30
Carta de Neira Vilas a Luís e Maruxa Seoane. 1970
A Habana
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Neira Vilas a Luís e Maruxa Seoane. 1970 en 30/05/1970


Habana, 30-5-70

Queridos Maruxa e Luis Seoane:

Supoñemos que están vostedes en Buenos Aires, pero ben sabemos que pode non ser así. Pode ser que estén no norde de América, en Suíza, Alemania, en fin... no mundo, nalgún ponto do mundo anque sempre en Galicia e sempre tamén en Buenos Aires. De cote vos sentimos moi perto de nós, asociados a toda imaxe elevada, a todo feito noble.
Coa presente, vai un recorte de España Republicana sobor do Museo de Arte Carlos Maside. Malia que non puido saír (asegún o director, non coupo) un recadro que prepara coa transcripción dun fragmento dunha monografía escrita sobre arte galego, editada polo Centro Lucense, coido que en 1961, onde vostede apontaba a necesidade dun Museo Galego especializado. Esta creación dagora paréceme estupenda. Colaborarei con vostedes. Ando a percurar artigos e incruso obras. (Dei cun traballo sobor do humorismo de Castelao –José Francés, El Fígaro, Habana 1921).
Na Sección Gallega do Instituto de Literatura e Lingüística da Academia de Ciencias, imos facer unha esposición de Tapas de Luis Seoane, ou Tapas de Seoane, ou Portadas de Seoane (o tiduo xa o veremos). É un centro cultural de prestixio. Ahí fixemos a esposición bibliográfica sobre Castelao, e a de Libros Gallego editados en América (que inda está andando).
De nós? Amais de todo o que supón o traballo neste país en Revolución, un traballo de emoción cotidiana, Anisia anda a escribir narraciós e teatro pra nenos. Eu: ten Isaac pra editar O cabaliño de buxo, e findei unhos poemas Poeta na Habana. Que hai de Cuco rei... (simpático título). Apertas fondas

Neira

1970-08-20
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1970
Bos Aires
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1970 en 20/08/1970

Buenos Aires, 20 de agosto de 1970

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
El Castro

Querido Isaac:

Te escribo rápidamente. Necesito una colaboración breve, firmada por Fernández Ollarnovo en idioma gallego, de no más de 500 palabras sobre algún asunto candente para Cuco-Rei, cuyo primer número sale en los primeros días de septiembre. A partir de ese número saldrá cuando pueda, cada dos meses, cada medio año, cuando pueda. Soy su único mecenas y serán cuatro páginas en papel de color que se distribuirá gratuitamente. Espero que tenga el mismo espíritu de Galicia Emigrante.

Te escribo de prisa. Envíame urgentemente la colaboración. Preferentemente sobre un tema económico. Me debes carta. También debes tener en tu poder unos catálogos y el afiche de Paul Klee.

Un abrazo a Mimina y a todos de:

Seoane

1970-09-14
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1970
Bos Aires
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1970 en 14/09/1970

Buenos Aires, 14 de septiembre de 1970

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
El Castro

Querido Isaac:

Contesto tus dos cartas, 31/VIII y 7/IX. Fui recibiendo las notas que enviaste –hoy el número de Chan– que te agradezco mucho. Naturalmente que me interesan. No me niego a reconocer que recibo cartas tuyas, me niego a admitir que consideres cartas cuatro líneas de saludo y una firma, que son la mayoría. Tengo todas tus cartas presentes en lugar especial y aparte sobre mi mesa, saturada de papeles, libros, dibujos, etc., pero en orden, en mi orden. Yo no podría trabajar como tú rodeado de pequeños cajones, estantes, como en un dibujo de Dalí. No, por mi parte no creo seas muy ordenado, sino lo contrario –por muchas carpetas individualizadas con rótulos, que tengas– y bastante desmemoriado. En ninguna carta tuya me dijiste que habíais hecho sesiones de cine-arte en Sargadelos y en el Castro y ni en tu carta, donde por vez primera me escribes de ello, 31/VIII, me dices de qué películas se trata y de si habéis hecho algún tipo de programa para orientar a los espectadores, etc. como si todo eso no me interesase. Tampoco recibí lo de Tudela, no sé qué es. Tú dices: “Te envié lo de Tudela”, pero no sé de qué se trata, ni cuál Tudela es, el de Madrid o el de La Coruña. Y lo peor es que te pregunto todo esto, me quejo, y no me contestarás quizás nunca a esto porque mi carta, esta, seguramente no va a una mesa como la mía, supuestamente desordenada, sino a un estante o a un cajón, o a una carpeta y no vuelve a verse porque crees tenerla sabida de memoria y muy bien conservada, en cajón, estante o lo que sea, y ya rotulada. Dime al menos qué es lo de Tudela y cuáles fueron las películas y qué aceptación han tenido. Cuco-rei saldrá dentro de diez días aproximadamente. Muy buena la colaboración. Era la necesaria. Y muy bueno un largo poema de Varela. Creo que voy a arruinarme haciendo Cuco-rei, lo haré de vez en cuando. Hice una serie de pequeñas notas sobre asuntos diversos. No me refiero en el primer número a Sargadelos ni al Museo, lo hice extensamente por radio. También me gustaría saber si se extendieron los murales de Sargadelos como habíamos quedado. Con ésta te envío el artículo sobre el Museo para el Cuaderno. El sumario era: Arte Gallego contemporáneo y Museo Carlos Maside que debo hacer yo, según quedamos ahí. Tú harías un artículo sobre Sargadelos y otro sobre la arquitectura del edificio y Albalat. Por mi parte haría el Cincuentenario de Nós y tú sobre Diseño Industrial en Galicia (Barcos de pesca “el Vigo”) aportes interiores de pesqueros, máquinas, etc.,... sobre la mesa de comedor, el mueble para oficina (ese que aprovecha el máximo la telefonista), máquinas para cerámica, etc. con fotografías. Luego iría en la sociedad Antología el estudio sobre arte gallego de R[afael] Dieste publicado en la Revista del C[entro] G[allego] de Buenos Aires y un apéndice con el trabajo de Alberto Sáchez. En la sección Notas una (tuya) sobre el IV Congreso de diseño industrial. La declaración del Laboratorio de Formas la hice en 1968, debe estar en un cajón o carpeta tuya. Aquí tengo sobre mi mesa, claro está, el sumario, de tu puño y letra, escrito sobre otra mesa, de común acuerdo, en La Coruña. Siento no poder encargarme de hacerlo yo. Tenía pensado un cuaderno muy original que fuese el resumen de toda mi actividad gráfica pero no pudo ser en este viaje pasado por todas las prisas necesarias ocurridas. Hoy te envío el artículo del Museo. La semana que viene el de arte gallego.
Sabía lo de Baltar. Se lo dijo no sé quién a Lala en vísperas de embarcarse ésta a España. Me duele muchísimo lo de Paz Andrade, a quién escribo hoy o mañana. Lo haré naturalmente a Vigo, pues no me dices en qué clínica está en Santiago y supongo estará en vías de recuperación.
Me alegran las noticias que me das de donaciones para el Museo, de Álvaro Gil, de la viuda de Ánxel Xohan, de Alonso Montero. Cuando vuelva, no sé cuando, me dedicaré casi exclusivamente a él, pues hay que hacer algo ejemplar. Te envié el catálogo de Paul Klee y el afiche de la exposición de Buenos Aires, y un catálogo de la exposición de Estampa Popular Gallega en Montevideo por correo aéreo certificado, salió antes de mi última carta, exactamente el 18 de agosto, también el mismo día que se lo envié a Beatriz, no me dices si lo has recibido o no. Ahora te enviaré el catálogo y suplemento de la exposición del Bauhaus. Es algo muy importante. Te darás cuenta por el catálogo.

Un gran abrazo para todos, especialmente para Mimina, José y la gente del Castro, de Maruja y mío. Y otro fuerte para ti de:

Seoane

Nota: En uno de los cuadernos hechos ahí de “Documentos de trabajo” del Centro de Diseño, que tú me diste en vísperas de salir de ahí, el de menos páginas, se anuncia en el índice un trabajo titulado: “I. Díaz Pardo y el Laboratorio de Formas de Galicia…” en la pág. 103 y el mío, el que yo tengo, termina en la página 102 y no trae este trabajo. Te agradecería me lo enviases.

S

1970-09-14
Carta de Seoane a Paz-Andrade. 1970
Bos Aires
Vigo
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Paz-Andrade. 1970 en 14/09/1970

Buenos Aires, 14 de setembro de 1970

Sr. D. Valentín Paz Andrade
Vigo

Meu querido Valentín:

Acabamos de recibir noticias de Isaac referidas a túa saúde. Supoñemos estarás xa en Vigo e terás superado o[u] estarás superando a doenza, eisí paresce entender na leitura da carta que nos puxo Isaac e eisí o desexamos nós de todo corazón pois si algunha persoa queremos de verdade en Galicia e a tó, a tí e Pilar se entende, sodes algunhas das poucas, enmáis da fonda demiración que temos por tí, pola tua inquedanza, polo traballo que levas feito encol de Galicia, pola tua lealtade nunha terra onde, en xeral ó meu xuicio, os exemplos de lealtade viven fora dela. Debíache carta dende que chegamos. Estiven traballando moito. Teño feito casi todolos cadros pra unha eisposición que faréi en outubro e fun deixando o escribir dun día pra outro. A Tamames remitinlle con tempo o proieito de mural, xa o verías, un paralelípedo xigantesco representando a conquista e a independencia de América en cada unha das caras importantes, nas mais pequenas unhas estrofas do poema de Ercilla e outras da “Oda a Roos[e]velt” de Rubén Darío. Sería un monumento sinxelo e de verdade, penso, hispanoamericán. Supoño que tí xa o conoces ou falaríanche del. Eiquí, aparte de pintar e recoller mais notas pra dous ou tres pequenos libros que penso facer, Maside, grabador e dibuxante, O pensamento político de Valle Inclán, e Bagaría, aparte desto como che digo, saldrá cecáis dentro de dez días Cuco-Rei, catro ou seis páxinas en papel de coor con pequenas notas encol de cuestiós galegas. Notas moi breves, polo pouco espacio, entre as cales vai unha sobor o teu derradeiro libro, La marginación de Galicia. Cuco-Rei distribúiese gratis. Vaime costar cartos con gosto. Saldrá soio de vez en cando. No primeiro número sae un estupendo e longo poema de Varela. Da coleitividade non teño nada que decirche. Estou arredado dela. Os aitos do Día de Galicia salvounos Basilio Losada. Naya unha calamidade. Por outra parte é tonto traguer a eispoñer á Biblioteca Nacional deiquí 50 libros do século XVII e XVIII que non siñifican nada dende o ponto de vista bibliográfico. En Galicia, por desgracia, non naceron nin traballaron Bodoni, Garamond ou Ibarra. Mais Valentín Fernández non sabe nada de esto e Naya coidou que Buenos Aires era unha aldea. Sospeito que terase ademirado de que na Biblioteca Nacional onde se expuxeron os libros que trouxo garda algunhas páxinas da primeira Biblia impresa por Gutenberg, aparte de ter unha das máis notábeles coleiciós do continente en incu[n]ables e libros do século XVI e ó marxe das coleiciós particulares. Son o tipo de parvadas que se lles ocurre a quenes descubren américas ou sabendo que en Galicia tamén hai xoias bibiográficas, ou pensando que esta cidade, que é a cuarta do mundo oucidental en movimento cultural, vai a sorprenderse do que ten Galicia nese orde.
Bueno, non quero darche mais a lata. Quixéramos Maruja i eu que esta carta te atope na casa, en Samil ou en Vigo. Lembrámonos sempre de vos, de Pilar e de tí, de Alfonso. Lembrámosnos da adicatoria que puxeches ó libro, alumeado coa fría lus de neón nesas mesas espantosas de plástico da cafetería Zahara reformada, sen apenas xente e baixo a vixilancia amábel dun empregado do Gran Vía. Nós viñámonos a Buenos Aires dous días despóis, non sabemos ben si con gosto ou tristeza, e lembrámosnos da comida en casa de Álvaro Gil o mesmo día da partida.

Unha aperta a todos, a Pilar, á nai de Pilar, a Alfonso, de Maruja e miña. E outra forte pra tí co grande desexo de que te repoñas pronto:

[Seoane]

Nota: Enviareiche tan pronto como saia Cuco-Rei.

1970-09-28
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1970
Bos Aires
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1970 en 28/09/1970

Buenos Aires, 28 de septiembre de 1970

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
El Castro

Querido Isaac:

Ahí te envío una nota publicada en A Nosa Terra, que se refiere a la inauguración del Museo y a Dieste. La nota es, con toda seguridad, de Moisés da Presa y la noticia vino de ahí enviada por alguien que pertenece probablemente a O Facho, o alguien que estuvo ahí el día de la inauguración y debe tener correspondencia con Da Presa o con Mera, un joven que andaba con esa noticia cuando llegamos a Buenos Aires nosotros según los informes que logré. Es una tremenda canallada y convendría que alguien hiciese ahí algo sobre la conferencia de Dieste en el Museo (sin que Dieste sepa nada de esto). Yo publico en Cuco-Rei una nota sobre su discurso de ingreso en la Academia y me refiero al final de ella a su discurso en la inauguración del Museo. Como tú puedes ver existen canallas en todas partes y aquí no faltan resentidos y envidiosos. Siempre les molestó Dieste. Si hubiese vivido Castelao estos estúpidos no se hubiesen atrevido a hacer esa nota. Acabo de recibir este número de A Nosa Terra y estoy indignado. Mañana o pasado te envío la nota sobre el arte gallego contemporáneo. Es la primera parte de la que te envié sobre el Museo. Las dos notas van juntas. Creo que queda interesante y útil. Te escribiré con ella. Un abrazo a Mimina de Maruja y mío, saludos a todos. Un abrazo de:

Seoane

1970-10-16
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1970
Bos Aires
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1970 en 16/10/1970

Buenos Aires, 16 de octubre de 1970

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
El Castro

Querido Isaac:

Estoy exponiendo en la galería Bonino y creo que se trata de la mejor muestra que hice hasta ahora. Por lo menos de la que estoy más satisfecho. Trabajé mucho desde que llegué, pintando y grabando. También por estas fechas expongo grabados en Santa Fé y en el mes que viene realizaré otra exposición aquí, en Buenos Aires, de grabados en una galería nueva, “El triángulo”, solo para grabados y dibujos. Esto me obligó a paralizar algunos libros proyectados, el Maside, del que tengo casi todo el material, no tengo más que ponerme a redactarlo; un Bagaría para el que también tengo muchos dibujos y notas, y “Las ideas políticas de Valle-Inclán”, el trabajo publicado en la revista de la Universidad de La Plata al que añado casi el doble de datos, de modo que no quede duda de cuál fue su posición política y no puedan sus hijos ni nadie escamotearla, haciendo de él un juglar de reyes de baraja. También tengo datos sobre José M[aría] Cao. A todos los que me hablan del Museo les señalo una lista de películas proyectadas en el Castro. Uno de estos días haré una nota para la radio sobre esto. La radio se escucha bastante y es un buen vehículo de divulgación del que, sin embargo, tengo ganas de deshacerme. Estoy cansado de hacer notas, es una labor que nadie reconoce. Tengo hechas solamente para la radio, alrededor de mil artículos cuyas copias guardo y que llenan nueve biblioratos. Desde luego entre ellos, buenas, malas, regulares, las hay que constituyen aportes a la historia de Galicia y de los emigrantes. Se trata de 16 años seguidos haciendo uno o dos artículos semanales, artículos y efemérides comentadas, sin más beneficio que el dar a conocer a un público, para mí naturalmente desconocido, aspectos muy diversos de Galicia y sus personalidades. Siempre se pasan anónimos, de lo cual se beneficia Molinari y no dejé de enviarlos ni cuando hice viajes por Europa o desde Méjico, Nueva York, o por Europa en general. Entre ellos alguno constituyen un libro, como el que se refiere a los gallegos actuales en Méjico, en el que recojo la labor y personalidad de ellos y la breve crónica que los llevó a ese país con datos útiles para la futura historia gallega. Son como doce capítulos que no tengo nada más que adaptarlos como tales. Pero para estas cosas no tengo editor, por mi parte no sé pedir y no tengo ganas de editar más mis propios libros. Todos ellos además solamente pueden editarse fuera de Galicia.
Días pasados te envié el catálogo con el suplemento del Bauhaus, por él te darás idea de lo que es una exposición. Se trata de un documento muy importante que se agotó inmediatamente. También te enviaré estos días el cartel y el catálogo de la II Bienal de Grabado, en la que participo como invitado de honor. Lo haré juntamente con el de una espléndida exposición de Rosenthal de escultura en porcelana en la que hay piezas realmente extraordinarias, entre ellas de Moore, Vasarely, Pomodoro, etc. También se inauguró la semana pasada en el Museo de Arte Decorativo una de Sévres, con el mismo sentido, según aparece, que la de Rosenthal pero aún no la vi. Buenos Aires continúa, entre secuestros y actos terroristas con una parte de la población alarmada con lo de Chile y Bolivia, creciendo en inmigrantes chilenos y bolivianos, –a Mendoza la llaman la Miami argentina– siendo un gran centro cultural. Los franceses también enviaron estos días su más grande exposición industrial, que tampoco vi, que se anticipa a la de los ingleses y sigue a la de los israelís. En cuanto al entierro de Baltar fue uno de los más desolados a que asistí jamás, solo igual al del pintor Miguel Viladrich. Mireya está en casa de la viuda de Rey Baltar, en Gerli. Maruja estuvo con ella y le habla con frecuencia por teléfono, pues aún no siente ganas de salir. De Valentín tuve carta y efectivamente tú me escribiste de un policlínico pero esto no es nombre ni dirección sino que se refiere a las funciones que ejerce y no se me ocurrió en ese momento que Santiago quizás no tuviese más que uno, por suerte. Me pasó con el policlínico lo que al emigrante de la anécdota con el “angazo”.
Me escribió María Xosé Queizán y le contesté que sí podía disponer de mis obras para su galería, prefiriendo que la exposición fuese de grabados, pues sospecho que son de más fácil venta y reservándome para prepararle una de óleos a mi regreso. Le digo que se ponga en contacto contigo. En nuestro departamento de La Coruña hay una carpeta con grabados míos en la pequeña habitación que está al lado de la cocina y de los que puedes seleccionar los que creas mejores. Hazlos enmarcar a mi cuenta, lo mejor enmarcados posible, con maríaluisas amplias y cuídate tú del catálogo y de todo, es un favor que te pido. Yo no quería exponer en Vigo por ahora, como sabes, pero lo hago como una manera de solidarizarse con ellos y alentando una empresa de las que debía haber más de una en Galicia, sobre todo en La Coruña, sin que los artistas dependan de las Cajas de Ahorros o de Asociaciones que no se encargan de ventas ni siquiera de cuidar de las obras.
La semana que viene te envío Cuco-rei. Estuve con el ingeniero Díaz, no recuerdo si ya te lo dije, vino entusiasmado de Sargadelos y del Museo. Repito que siento lo de Sargadelos y confío en tu terquedad y fuerza para vencer a los de Hacienda. ¿No puedes hacer nada con Álvaro y los Fernández? Me gustaría que los que se metieron con Dieste plantasen ante estas realidades el problema del idioma o el maldito que escribió desde ahí con el informe venenoso.

Recibe un abrazo muy fuerte para Mimina, para ti y para Xosé, si está por ahí, de Maruja y mío:

Seoane

No recibí Galicia Turística, si la consigues te ruego me la mandes, pues habiéndola enviado el 26 de agosto no creo que se pueda ya recibir, pasaron dos meses. Es posible que la hubiesen perdido en correos.

1970-12-00
Carta de Dieste a Luís e Maruxa Seoane. 1970
Rianxo
Nova York
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Dieste a Luís e Maruxa Seoane. 1970 en 00/12/1970

Diciembre 1970

Sres. Maruja y Luis Seoane
Montevideo 1985
BUENOS AIRES
(Argentina)

Aunque con nieve a la vista, (cosa rarísima en Rianxo), nuestras más cálidas felicitaciones para Cuco Rey y sus valerosos padres, tíos y demás parientes. Presagiamos a todos un venturoso y próspero Año Nuevo hispánico, pese a la cara enfurruñada con que se presenta.
Recuerdos a Lorenzo y Marika. Grandes abrazos de Carmen y

Rafael

1970-12-10
Carta de Seoane a Rey. 1970
Bos Aires
Madrid
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Rey. 1970 en 10/12/1970


Buenos Aires, 10 de Diciembre de 1970

Srta. Beatriz Rey
Madrid

Querida Beatriz:

Suponemos que habrás recibido el catálogo de la II Bienal de Grabado celebrada aquí, en Buenos Aires. El catálogo no es muy importante desde el punto de vista gráfico, pero sí lo fue la Bienal por la cantidad de artistas de todo el mundo que acudieron y por la calidad general de las obras expuestas. Es sorprendente como se distribuye la “calidad” del arte en el mundo, países que parecen no existir para nosotros, como Irak o Corea, o Islandia, envían ejemplos importantes de grabadores. Fue como la primera Bienal un acontecimiento. Creo que se destacaban los suecos, ingleses y holandeses y en cuanto a la técnicas las mixtas, procedimientos muy mezclados, serigrafía y grabado en madera, aguafuerte y buril, o cualquier otro procedimiento, etc. Estos días se inauguró una exposición de grabado mexicano, que aún no hemos visto, acompañada de una muestra retrospectiva de Guadalupe Posada, un grabador popular del México 1900 muy conocido aquí y sobre quien yo publiqué, hace años una pequeña monografía con bastantes reproducciones. Por mi parte estoy exponiendo estarcidos, un procedimiento popular, vivificado por mí en Santiago en mi época de estudiante, para hacer carteles políticos y que volví a cultivar en Buenos Aires. Vengo haciéndolos desde hace muchos años. Cuando volvamos a Galicia llevaré los últimos. Además pienso hacer ahí una serie.
En cuanto a esto, Buenos Aires continúa creciendo, siempre crece, lo mismo que las acciones de las guerrillas urbanas que también crecen, aquí como en toda América, incluyendo a Estados Unidos y Canadá. Nadie se sorprende de todo lo que ocurre diariamente en cuanto a estas cuestiones, que es mucho. Creemos que es el mundo que está cambiando y todo lo que se produce en un sitio y en otro son síntomas de ese cambio. América del Sur y Central prometen un porvenir promisorio quizás en los próximos veinte o treinta años, pero con regímenes políticos y económicos distintos a los actuales. La industria crece notablemente. De lo que ocurre en España venimos enterándonos por las noticias de los periódicos. Isaac nos refiere sus luchas en Lugo con la burocracia y de vez en cuando regresa algún emigrante que fue a pasar unas vacaciones a ésa, que nos cuenta calamidades gallegas. Pero todo esto lo sabemos. Al mismo tiempo creo que se está produciendo una toma de conciencia en las gentes mejores sobre el porvenir de Galicia y de la península entera. Salió Cuco-Rei, una publicación de seis páginas referidas a Galicia, totalmente en gallego, y que volverá a salir cuando pueda, sin fecha fija. Se os ha enviado un ejemplar. En el primer número me refiero en una breve nota a Estampa Popular.
Maruja encontró un lápiz para la colección de Pepe, tendrá que clasificarlo él. Es posible que sea de finales del XIX pero no sabemos de donde. Bueno, esto es todo por hoy. Con el comienzo del verano Buenos Aires se tranquiliza y despuebla. Muchos habitantes se marchan a las playas del sur, a las del Uruguay, a los grandes lagos de la Patagonia. Deja de haber vida intelectual, solo queda el cine. A nosotros nos gusta pasar el verano aquí, libres de compromisos sociales y aprovechándolo para trabajar.

Recibid tus padres, hermanos y tú un fuerte abrazo de Maruja y mío:

[Seoane]

1970-12-14
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1970
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1970 en 14/12/1970

14.12.70

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Hoy recibí en el Castro tu carta del 2 cte. Te acababa de enviar una nota de prensa de Victoria Armesto sobre el Cuco-Rei. A media tarde me vine para Sargadelos desde donde te contesto. ---- El sábado viajamos a Vigo y el domingo dejamos montados los cuadros en tu exposición, que no se inaugurará hasta el miércoles. El día ante-anterior no tuvieron más remedio que retrasarla pues dada la época no había posibilidad que en dos días llegasen las invitaciones a todos. En Vigo nos reunimos con los Dieste que habían ido a la inauguración según el domingo anterior le habíamos comunicado nosotros. Estuvimos el sábado en el Museo de Pontevedra, lamentablemente instalado a excepción de la parte arqueológica antigua. Ayer domingo por la mañana estuvimos en Castrelos, muy bien cuidado aunque no muy bien orientado el cuidado. Estuvimos con Ilarri. Él es el primero en ver que lo que le falta allí son Seoanes. Él propondrá que se aproveche ahora la ocasión. Estuvo muy atento y va a ir por el Castro. Valentín, que anda muy mal, muy mal, del corazón llegó el mismo domingo de Madrid a donde fue a gestionar el indulto de Ferrín, que está difícil. Estaba en Vigo Álvaro Gil y almorzamos todos en el Hotel Samil con Blanco Amor. Álvaro reiteró su entusiasmo por el Museo Maside y las muchas cosas que está reuniendo para él y que un día próximo (sine die) nos hará llegar o me avisará para recoger en Lugo. Se habló de muchas cosas; por supuesto de ti. Parece ser que con su apoyo Galaxia tomaría los talleres gráficos del Faro de Vigo, el cual, a su vez tomará un nuevo edificio y nuevas instalaciones. Galaxia se abriría y recogería ideas de todos. Dieste le habló de un proyecto de editorial que tú y él habíais hecho y le precisó que un Fernández lo había rechazado de plano por entender no ser rentable. Así las cosas a las 4 de la tarde los Diestes y nosotros despegamos hacia el norte parándonos en Lantaño donde en la penumbra buscamos y encontramos a Pesqueira, quien tenía prometido desde el verano un cuadro que yo pasaría a escoger. Dieste prometió escribir una página describiendo el ambiente de las dos horas penumbrosas que pasamos en el mundo de Pesqueira. Y nos trajimos un cuadro. ---- En Vigo los de la Galería Roizara atenderán tus cosas con devoción y respeto y así lo manifiestan en una invitación que hicieron y que no te mando por haberlo hecho ellos. Desacostumbrado me olvidé de consultar contigo una cosa tan importante como son los precios. No sé si no habré hecho algún disparate, en consecuencia. Que tú podrías corregir escribiendo sin perder tiempo a María Xosé. Les dije, que como no había considerado este detalle, que en principio jugasen alrededor de 50 mil para las pinturas, no bajando en ningún modo de 40 (La galería retendría el 25% de forma que en el peor de los casos, te quedarían libres a ti 30). En cuanto a los grabados les puse 7 mil a los grandes y 4 a los chicos. Quedé intranquilo con esto y te agradezco que corrijas lo que veas con toda libertad. Es una cosa muy personal que uno puede burlar por exceso o por defecto y a uno le queda conciencia de oprimidor de la libertad de los demás. Estos chicos te tendrán informado directamente de todo, consultarán conmigo cualquier cosa y si me es posible bajaré otra vez a Vigo. A mí me va a ser imposible estar en la inauguración pues son 340 kilómetros desde aquí, pero acaso veremos si puede acercarse Mimina o Xosé ese día.
La escritura de vuestra casa ya está firmada en la forma que indicasteis. Te lo anunciaba en la mía del 13 del mes pasado. Descuida que José Luis os atiende todo con verdadero celo y cariño. ---- Por correo aparte, el sábado, te envié unos carteles de ciego y unos cuantos catálogos de tu exposición de Vigo. En la imprenta está ahora lo de Castelao, de Montero, Palmás y ese Epifanio. Y está para salir lo de Dieste en el que yo no intervine para nada, porque, entiendo que lo dejaste tú completamente programado, y en el que Rafael intervino muchísimo. También está en la imprenta la 4ª edición de Memorias dun neno labrego.
Muy bien eso que hablas de tu propuesta al Centro Gallego del Museo de Calcos. Completamente de acuerdo.
No tengo más novedades. Todo lo demás es muy aburrido: mucho trabajo y mucha atención y disciplina, hasta la obsesión y la manía, para que se cumpla lo programado en la marcha empresarial de Sargadelos.
Celebraría que se confirmase eso de que habríais adelantado la fecha de vuestro viaje. Os estamos esperando. ---- Nada más porque lo demás sin duda estáis vosotros más enterados que nosotros. Abrazos muy fuertes para ti y para Maruja a quien Mimina quedó de escribirle

[Díaz Pardo]

1970-12-17
Carta de Paz Andrade a Luís e Maruxa Seoane. 1970
Nova York
Vigo
Nova York
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Paz Andrade a Luís e Maruxa Seoane. 1970 en 17/12/1970


Vigo, 17/Nadal/70

Sr. don LUIS SEOANE LÓPEZ
Montevideo 1985, p. 3º dp. 68
BUENOS AIRES

Queridos Luis e Maruxa:

Xa que non teremos a dita de vos ter na Terra agora que ven o Nadal, queremos que ao menos teñades algunha nova de nós. Non poden ser tod-o boas que quixeramos, máis cada un ten de aturar a su[a] sorte.
A convalecencia do cabezaleiro vai pouco a pouco. Ainda non se foron todal-as presas do corazón desafinado. Como vedes esta é unha gaita ben mala de temprar. Penso que o resgate do ritmo sen anormalidade algunha ainda se demorará algunhas semans, e xa me daría por contente.
A nai de Pilar sufréu, aos poucos dias de vir pra Samil, onde estamos ainda, unha hemiplexia. Xa vos decatades do que un tal doencia supon, maiormente par-a filla, que leva unha tempada tan dura como valeirosa. Maiormente porque tal como as cousas viñeron pouco os demais podemos axudal-a.
Veu as nosas maos Cuco-Rei, cheo de contido e sabor. Imos afeitos a tanta insipidez que as follas da tua xoaniña –así lle chamabamos de nenos en Pontevedra– enchéunos de ledicia e gozo. Demos a ler noso exemprar a alguns amigos, vibradoiros na mesma corda. Teño que agradecer moito o teu comentario sobre La marginación de Galicia, no que o libro acada unha interpretación [c]erteira, si ben sexa por demais xenerosa. O poema de Lorenzo Varela é maxistral, ademais de inspirado e valente. En xeneral todo o contido do numaro, traslucente a tua mao, é merecente do noso reconocimento. Quero decir, dos que ainda querendo non poderiamos escribir o que canta Cuco-Rei.
Isaac e Mimina estuveron recentemente duas veces na nosa casa. Mimina con certa preocupación pol-o seu ril, na dubida de se deixar extirpalo ou non. Onte inauguróuse a túa exposición en Vigo, na nova Sala. Ainda non pudemos visital-a. Pilar porque leva mais d-un mes sen apartarse da doente. Eu pol-o d-agora non debo subir escadas, e tratase d-un segundo piso. Cecais denantes de que se cerre podamos chegarnos aló.

Nosos mellores votos de venturanza pra vos no Nadal e Aninovo, co-as mais cordiaes apertas de

Mª Pilar
Valentín


[Manuscrito:] Apertas

Alfonso

1971-01-07
Carta de Vilanova a Seoane. 1971
Ourense
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Vilanova a Seoane. 1971 en 07/01/1971



Ourense, 7 de xaneiro de 1971

Sr. D. Luis Seoane
Bós Aires

Meu querido amigo:

Fai tempo que pensaba escribirche, mais unha iñorme cantidade de probremas e dificultás que teño ido padecendo, debido principalmente a unha especie de bloqueo económico –pois non é nada fácil recibir xiros de ehí– foron retrasando os meus desexos de comunicarche algunhas impresións.
Estiven máis dun mes en Madride traballando no Arquivo Histórico Nacional, no de algunhas Rs. Academias e na Hemeroteca Municipal, logo fun dez días a Pontevedra, e con moito traballo fun conquerindo bastante documentación. Agora penso dentro dunha semana trasladarme á Cruña e Compostela, verei si me podo chegar a Lugo e Tui, e de inmediato retornar a Madride pra rematar isto rebusco e voar a fins de febreiro pra isa cidade. Os horarios eiquí son incómodos pra labourar, a vida é carísima e, por si fora pouco, estamos padecendo un inverno durísimo, incruso nevou na nosa Terra como fai moitos anos que non o facía. En troques, o outro crima, o que máis nos intresa, é dabondo outimista, pois creo que se aveciñan algúns acontecimentos que polo menos serán máis benignos que os pasados.
Por eiquí saudei a Villamarín, Blanco Amor e a Xosé Suárez, todos iles te relembran con verdadeiro agarimo. Hoxe escrébolle tamén a Núñez Búa.
Por unha nota de Fernández Ferreiro no ABC, sei que saíu O Cuco Rei. Non deixes de mandarme algún exemprar. Tamén sei que o Val-Capone seguie facendo das súas, pois según me din no Centro Gallego, disolveuse a Comisión de Cultura pra entregarlle tudo a un sedicente Institut Argentino de Cultura Gallega que il mangoneará pra seguir facendo as falcatruadas inteleutales a que nos ten acostumbrados. ¡Vállame Deus, que idea terá ise tipo e os demais lampantís que o acompañan do que debe ser unha corporación dise xeito!
Si tes vagar, non deixes de comunicarme algunha novedade. En Madride, atopei a Laxeiro na rúa cando il iba a inaugurar a súa eisposición, quedou en chamarme por teléfono e non o fixo; eu non puden visitala, pois o día seguinte partía pra Ourense. Xa sabrás que outivo o premio de Pontevedra co retrato que lle fixo a Martínez-Monge, sin decir de quen era, simplemente co pé de Retrato.

Ningunha outra cousa se me ocurre contarche. Aproveito iste intre pra desexarche na compaña da túa dona un Aninovo moi felís e froitífero, así como prá nosa benquerida Terra. Unha forte aperta do seu sinxelo e vello amigo.

A. Vilanova

1971-02-03
Carta de Seoane a Vilanova. 1971
Bos Aires
Ourense
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Vilanova. 1971 en 03/02/1971


Buenos Aires, 3 de febreiro de 1971

Sr. D.
Alberto Vilanova
Ourense

Meu querido amigo:

Recibín fai días a túa carta que agradézoche moito. Non tiña noticias túas, mais supoñía que andarías por Madride adicado ós teus traballos. Eiquí pasaron moitas cousas. Co gallo de que defendín a Dieste dun ataque na seición Revoldaina de A Nosa Terra, adicáronme no número seguinte tres columnas inxuriándome de tódolos xeitos. Penso que dixeron de min máis cousas que de Mourente e atacaron novamente a Dieste. Tivéronme mal todo iste tempo, pois lembreime de todo canto renunciei pra sere leal a min mesmo e ás miñas ideias, e cal tiña de sere a partir destas colaboraciós, a anónima e a Revoldaina, e o criterio que terán de min a resposta. Xa a verás cando veñas. Supoño que todo vén do Val Capone, como ti lle dis, pois aceptei, con condiciós, integrar, en nome da Xunta Direitiva do Centro, o famoso Instituto de Cultura i él tiña feito toda crase de maniobras pra que eu non aceptase como as fixo pra apartarme da revista. Soio no Centro matina caciquear o que se poida dacordo con dúas ou tres persoas desa. Eu estórbolle. Coma él pasou a sere empregado do Centro, rentado, coma se di eiquí, quedaba en condiciós peores fronte a min, por eso malicio que todo parte del. Xa falaremos con calma desto cando regreses.
Miñones caeu por unha escada i está internado na Sociedade Española de Socorros Mutuos, paresce que a caída afetoulle á columna sen moita importancia, pero ten que gardar repouso. De ahí recibín hoxe a noticia da morte de Fuentes Jorge, na súa casa de Vidán a carón de Santiago.

Esto é todo. Cuco Rei gárdocho eiquí. Recibe o saúdo de Maruja e unha forte aperta do teu amigo:

[Seoane]

1971-02-16
Carta de Palmás a Seoane. 1971
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Palmás a Seoane. 1971 en 16/02/1971


Osedo, 16 de febrero de 1971

Mi querido Seoane:

Hace dos días que Isaac me dio a leer la publicación de Irmandade. Sé que mis palabras de aliento o de solidaridad poco podrán hacer frente al dolor y la rabia que debe sentir. Dolor y rabia no tanto por verse atacado, sino por provenir el ataque de quienes, se supone, deben sentirse solidariamente unidos a todo aquel que, pese a todos los errores que pudiera cometer, luche denodadamente por defender y mantener en pie la dignidad de un país al que no se le da tregua desde hace cinco siglos.
En Vd. han sido atacados todos aquellos que luchan todos los días por una Galicia libre; todos aquellos para quienes Galicia no es tema de una reunión semanal, sino algo vivo, una realidad lacerante que ofende los ojos de todo el que quiera verla. Yo me pregunto: es posible que Cuco-rei, o que Luis Seoane, o Rafael Dieste o Lorenzo Varela o cualquier otro sea motivo de una larga y detallada atención y no lo sean los obreros que están presos por pedir, en definitiva lo que les pertenece, o los intelectuales que deben sortear toda clase de dificultades para poner una piedra frente al mar de imbecilidad que fluye de las esferas oficiales. ¿Es que Luis Seoane es peor que el Conde de Fenosa? ¿Es que las mujeres y hombres de sus cuadros no son las mujeres y hombres de Galicia? ¿Es que el testimonio de su vida no vale nada? Ya sé, no tendría que hacerme estas preguntas, pero no puedo dejar de hacerlo. Desde hace unas semanas la realidad de España toda me golpea la cara. Me golpea no sólo dentro de ella sino también fuera en Paris o en Londres o en Buenos Aires.
Claro que también es posible pensar que quienes lo atacaron son los integrantes de un nuevo tipo de “casino de caballeros” que aún no conocíamos bien. Señores que si ya no juegan al mus, juegan a un juego que se llama Galicia, que consiste en crear enemigos donde no existen y en dejar en paz a quienes lo son de verdad y desde siempre.

Un abrazo muy fuerte

Ricardo

1971-03-08
Carta de Blanco Amor a Seoane. 1971
Barcelona
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Blanco Amor a Seoane. 1971 en 08/03/1971

Barcelona, 8 de marzo de 1971

Querido Luis:

Eiquí sigo cinchando á beira do Salvat, gran rapaz e verdadeiramente ilustre direitor. Os textos de ambentación histórica deixoumos todos pola miña conta, e toda a “ornamentación lírica”: festa dos maios e presencias populares. Na crónica prefacial que fai o coro, hai unha longa alusión o alzamento irmandiño, e na romería de Olmedo pasan dous jograres falando miñoto. E moi audaz de conceición e imos a vere o que deixa a censura. Onte fíxose o pirmeiro ensaio con masas e contamos empezar o 18 que vén. Istas son noticias pra ti, xa che mandérei programas e reseñas.
Tamen a propósito de Salvat che escribo. Xa sabes que ten feita unha notable peza titulada Castelao e o seu tempo. Dispúñase a estrenala en Coimbra cando o puxeron na fronteira... Agora, como direitor de Teatro Nacional de Barcelona, ten mais medios prá levala ó púbrico. Non ten direitos acordados pra esta representación polos herdeiros ou albaceas de Castelao. Fala disto con Prada pra que outros mais lixeiros ou mais frescos non lle “pisen” a intención, si á mau ben pra facelo mal como se adoita nistas improvisaciós. Dentro do espeitáculo Castelao-Salvat, van Os vellos non deben namorarse. Coido que é bastante unha carta. Ei vos vai o pedido tal como iste gran amigo noso mo formula.
Mandoume o Pepe Núñez uns recortes de prensa meténdose contigo e co Cuco rei. A capacidade de negación, de ingratitude e de insolencia da nosa coleitividade somella non tere fondo. É algo estoxante e indignante. Istas cousas esplican que en lugar de quedarme eí a debullar en pace os derraceiros anos da miña madureza –porque, finalmente, ese ambente tería que sere a miña patria inteleitual, xa que ei pasei toda a miña vida– tivera que esiliarme ó revés e afrontar o aprendizaxe novo e penoso da vida cibdadana nun ambente desaxeitado e difícile. Coido que nin saben o dano que fai sua soberbia e sua simplicidade ó xulgar os feitos dos demáis. Si hai algo evidente e conmovedor, é a túa participación única no prestixio dunha coleitividade á que nada lle debes e dunha terra á que lle debes tan pouco. Si ti necesitaras conforto pra seguires adiante, abondariache con saber, como sabes, que os que podemos xulgar, incruso co noso propio door de rexeitados tamén polos “imbéciles e oscuros”, estamos ó teu carón agora coma decote.

Agarimos a Maruxa e unha grande e vella aperta pra ti.

Eduardo

Apertas do Basilio.

1971-03-17
Carta de Seoane a Pereira Caamaño. 1971
Bos Aires
Montevideo
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Pereira Caamaño. 1971 en 17/03/1971


Buenos Aires, 17 de marzo de 1971

Sr. D. Fernando Pereira
Montevideo

Meu querido amigo:

Supoño terá recibido a miña derradeira carta. Hoxe remítolle os dibuxos e a tapa pra o libro de Heriberto Bens. Iría no formato de Manuel María e seguindo a mesma distribución tipográfica e tipo de letra. Coidado co papel. Os dibuxos, que son catro, aparte da tapa, distribúienos vostedes coma conveña, non ilustran concretamente nengún poema, senón o esprito do libro. Que na imprenta sexan fideles coas coores da tapa. Perdóneme todas estas indicaciós. Nós marcharemos a meiados do mes que vén e estaremos fóra seis ou sete meses. A miña direición na Cruña é: Paseo de Ronda 15, 6º izquierda. La Coruña, por si vostedes necesitan algo de min, xestiós ou o que sexa.
As mostras de adhesión da coleitividade deiquí con motivo do ataque estúpido de A Nosa Terra foron moitas. O periódico Galicia púxose á miña disposición e pubricaron no derradeiro número a carta que lle remito. O autor da nota contra min foi un señor, Benito Cupeiro, con quen non falei, penso, nunca, e que fixo, con seguranza, por enfermo. Mais o ataque raposo é probábel que seña da persoa que está disposta a gobernar esta coleitividade.

Un saúdo pra tódolos amigos, e a súa dona e vostede reciban o moi cordial da miña e meu:

[Seoane]

Nota: Permítome pubricar un poema do libro de Heriberto Bens en Cuco-Rei. Dígame si fago mal e si podo anunciar a súa pubricación.

1974-03-29
Carta de Neira Vilas a Luís e Maruxa Seoane. 1974
A Habana
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Neira Vilas a Luís e Maruxa Seoane. 1974 en 29/03/1974


Habana, 29-3-74

Queridos Maruxa e Luis:

Por Ramón Temes sabemos que estades en Bos Aires, e que estades ben, logo do malfadado aicidente. Aledámonos certamente. Moncho tróuxonos fermosos catálogos e deliciosos Rifurtivos e unha estupenda monografía editada por Bonino, adicada. Gracias por todo.
Eu estou convalencendo dunha operación de catarata prematura. Vou ben, pero estarei algunhas semanas máis alonxado da aitividade normal na casa. Anisia gañou o Premio Nacional de Literatura pra nenos. O premio consiste na edición do libro e un viaxe a un país socialista. Eu teño pra saír (maio) en Galicia unha novela pra nenos e un libro de prosas curtas sobre o meu retorno no ano 72. Traducín ó castelán Historia de emigrantes e foi finalista no concurso da Casa de la Américas. Un conto (El ahorro) integraron unha antoloxía de varios autores e países. Tamén outiven accésit no concurso La edad de oro cun libro de poemas pra nenos, en castelán (Arco Iris). En fin, algo imos facendo.
A Sección Galega, moi ben. Atopeime cun interesante escultor nado en Teo: Mauel Pascual. Estudaremos a presencia de Souto en Cuba. Sobre outras aitividades, van recortes de prensa.
Temes estivo na nosa casa. Falamos de vostedes amplamente.
Localicei, na casa onde viven A. Gallego, o seu estupendo Diálogo sobre lousas de Arranz. Verei de darlle un destino mellor.
¿Que foi de Cuco Rei? Víraa anunciada, pero non soupen máis. ¿Vai adiante?
E namais, queridos, entrañables amigos. Pra outra escribiremos máis longo.

Apertas fortes de vosos sempre

Pepe Neira e Anisia

1974-09-27
Carta de Neira Vilas a Luís e Maruxa Seoane. 1974
A Habana
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Neira Vilas a Luís e Maruxa Seoane. 1974 en 27/09/1974

Habana, 27 de septiembre do 1974

A Luis Seoane (e a Maruxa)
Buenos Aires

Queridos amigos:

Chegou Luis López, o da UNESCO. Encantado das atenciós de vostedes, da vosa cordialidade. Luis é un rapaz de moita valía. Xa estivera aquí cinco anos atrás con Ramón Chao, o xornalista galego de Triunfo e de La Voz de Galicia, que escribe dende París. Ramón sustitueu a Luis no trafego que este tiña na Radiodifusión francesa. Faloume Luis de que están vostedes ben; aledámonos certamente. Falamos moito da obra de vostede. Amostreille libros de tapas, monografías, poesía, todo. Falamos da súa radical postura, do seu enorme labor editorial, de Galicia emigrante, das empresas culturales galegas xeneradas por vostede. Luis é do Bierzo e ten moita afinidade con Galicia. Díxome que lle tiña deixado un disco do Amancio Prada con poemas en castelán e galego musicados e cantados por el (por Amancio, craro). Aquí pasamos todas as canciós por La voz de España, audición semanal na que se fala moi seguido de Galicia.
Luis tróuxome tamén un álbum precioso. O álbum que vostede nos ousequia (dunha edición tan breve e siñificativa; en breve quixen decir, de somentes 40 exemplares) de Intentando golpear ideas, esa serie de formidables, siñificantes grabados que refrexan, con arte de moita calidade –como é o arte de vostede– un tema moi de sempre e moi aitual (e pra vostede moi sentido porque nesas xeiras andivo nos tempos mozos) como é o das loitas estudiantiles. Aitualísimo prólogo, orixinal espresividade a destes grabados que realmente golpean ideas coa súa vital presencia, co seu movimento. Gracias por este singular agasallo e pola fervorosa, fraterna, adicatoria. Orgulosos estamos de poseer esta xoia, editada por esa nova empresa, de curioso nome que é Cuco rei. É vostede un creador desbordante, inagotable.
De nós, nada novo. Anisia a escribir pra nenos. (Gañou meses atrás o Premio Nacional de Literatura (narrativa pra nenos) da Unión de Escritores de Cuba polo seu libro Los cuentos del compay Grillo, que incruie un viaxe pagado a un país socialista). E eu, sempre escribindo algo en galego, facendo algo de xornalismo literario aquí, e rexindo a Sección Galega do Instituto de Literatura e Lingüística. Agora estamos adicándonos moito ós índices de publicaciós galegas de Cuba (publicaciós que cheguei a catalogar un total de 62 tiduos, que non é pouco). Por certo, sería bo que o Instituto Argentino de Cultura Galega fixese trafegos similares, digo eu. Índices de publicaciós galegas da Arxentina. Penso na utilidade de Índices de Galicia emigrante e de Céltiga, por exemplo.
Non soupen máis do Ramón Temes. Dixo que viría outra vez a Cuba, pero, se veu, non soupen, e supoño que, se tivese vido, visitaríanos. Déanlle nosos saúdos.
Namais por esta vez. Agarimos de Anisia. Agarimos aos dous. Gracias por todo, en primeiro lugar, por esa amistade consecuente, iniciada hai algo máis de vinte anos (foi a fins do 53 que nos conocemos).

Unha forte, fraternal, aperta de

Xosé Neira Vilas

1978-04-05
Carta de Seoane a Dónega. 1978
Bos Aires
A Coruña
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Dónega. 1978 en 05/04/1978

Buenos Aires, 5 de Abril de 1978

Sr. D. Marino Dónega
A Coruña

Querido Dónega:

Recibimos a tua carta do 7 de Marzal. Enchéunos de contento o recibila, e de ter noticias vosas e de algúns amigos. Nos estamos preguiceiros para escribir cartas e xa matinamos con ledicia nas respostas que recibiremos con novas noticias. Alegréime moito do ingreso dos novos académicos, pois os tres, por distintas razóns, merecen a designación. Tiven noticias da designación de Rosón para Presidente da Xunta de Galicia e perdín xa calquer clase de fe no porvir desta. Sempre pensei que os parlamentarios galegos, por moi romos que fosen, serían capaces de xunguirse para designar unha persoalidade do seu país. García Sabell ou Ramón Piñeiro tiñan de ser, ó meu xuicio, os candidatos mais claros, entre os poucos que pode contar a Galicia de hoxe, con unha conducta de moitos anos ao servicio dos ideales galeguistas. Alegreime tamén da noticia de que de vez en cando ves a Dieste, tan xenerosamente comunicativo do seu grande talento e intuición. Cando chegou a Buenos Aires deslumbróu ao público dunha sociedade cultural de aqueles anos, polo 1939 ou 1940, coas suas conferencias encol de Velázquez e Edgar Poe. O análisis da pintura de un e o desmiuzamento de técnica narrativa de Poe, foi extraordinaria. Causou sorpresa, como anos mais tarde a que pronuncióu encol da laboura das Misións Pedagóxicas durante os anos da República. Dieste é un dos mais grandes exemplos do inxenio galego, e, tamén o é da disipación dese talento en conversas con amigos e tertulias. Moita xente débelle moito. Moitos que hoxe trunfan en Madrid ou en México, ou en Buenos Aires. Un dos seus grandes méritos é a xenerosidade. Estimulóu a moita xente para que escribisen ou pintasen. Débenlle moito os pintores, mais tamén bastante os escritores dos que foi amigo.

De Isaac non sei nada dende fai un mes aproximadamente. Debe estar moi ocupado. Eu estou matinando publicar unha nova revista semestral, Cuco Rei que siga a de seis páxinas feita xa fai moito.

Cóntame do viaxe a Salamanca e dime si pode haber convivencia en España de culturas.

Unha gran aperta para Fernanda, Milagro e Fernando, e para tí de Maruxa e miña:

1978-09-25
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1978
Bos Aires
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1978 en 25/09/1978

Buenos Aires, 25 de Septiembre de 1978

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
Sargadelos

Querido Isaac:

Unas líneas solamente para deciros que vivimos, agobiado este año de exposiciones, estoy celebrando estos días la cuarta, en Bonino, del 1 al 30 de este mes, e inauguro otra de grabados el día 2 del mes que viene y me queda otra para diciembre, con la cual despediré al año. Seguramente tuviste noticias nuestras a través de García Sabell, cuya visita a Buenos Aires dejó una fuerte impresión entre quienes escucharon sus conferencias y le trataron. Por nuestra parte nos disponemos, en lo que resta de año, a empezar con los trámites para trasladarnos definitivamente a La Coruña También le escribo de esto a José Luis. Nuestro problema es trasladar todo lo que tenemos, que es mucho. Se trata de cuanto fuimos coleccionando en cuarenta años de vida, en cuadros, libros, etc. Muchas cosas tenemos que dejarlas y otras buscaremos una empresa que se encargue de ellas, del embalaje y del traslado, pero esto quiere decir una cantidad de papeleo impresionante. Empezaremos una nueva vida. Será por tercera vez. No es un cambio de empleo, sino de vida, que es más aventurado y grave.
Ayer llegó Lueiro, con su mujer su hija y una sobrina. Les veremos mañana. Suponemos que nos contará de Galicia en los últimos meses. De antes, desde nuestra llegada, no tuvimos prácticamente otras que las de García Sabelll. Todo el mundo está muy ocupado y no escribe. Yo lo estoy tanto como todo el mundo, aunque nunca hable de ello y escribo, con la esperanza de obtener respuestas que, en general, no llegan.
Ahora acabo de terminar un libro de grabados en madera, setenta y dos, se titulará Estampas Gallegas, leyenda, historia, sucesos, trabajos…Creo que va a ser el primero de este género que va a salir, pero no importará demasiado. Habrá temas que servirán de precedente, serán repetidos por otros y entonces se convertirá en novedad. Pasó así con bastantes de los que traté e hice en el pasado. No importa, nada me importa ya de manera decisiva. Un título muy representativo en Galicia fue La Zarpa. Yo espero hacer en algún momento El Zarpazo, Cuco-Rei es demasiado lírico. Claro que puedo proyectarlo y no hacerlo. Es mi condición. Bueno no te escribo más. Te mandaré los catálogos al final de mis exposiciones. Tuvieron, hasta ahora, un gran éxito de crítica.

Un gran abrazo para los dos, Camilo, Rosendo, José, Adriana y María de Maruja y mío.

Seoane