O obxecto formal deste encontro é ofrecer un breve estudo histórico do Destacamento Penal das Minas de Wolfram de Valborrás de Casaio (Ourense) desde a súa fundación no mes de setembro de 1942 ata o seu peche a principios de xullo de 1944. Neste destacamento, situado nun dos puntos máis orientais de Galicia (termo de Casaio, no concello de Carballeda de Valdeorras) e na careada norte do Macizo Galaico-Leonés de Pena Trevinca, a unha altura aproximada entre 1300 e 1900 metros sobre o nivel do mar, redimiron penas polo traballo 463 penados, todos eles ex-combatentes republicanos na Guerra Civil, procedentes de case toda a xeografía española.

Comézase cunha breve exposición da evolución histórica das explotacións de wolfram no marco xeográfico onde están situadas as minas de Valborrás. Faise unha sucinta referencia á evolución das concesións e da explotación mineira nestas paraxes, que para unha maior comprensión divídese diacronicamente en tres fases: fase belga (1913-1929), fase dos alemáns (1938-1945) e fase final (1945-1963), con especial fincapé na fase alemá. Precisamente foi na fase alemá cando tivo lugar a creación do Destacamento Penal para Redención das Penas polo Traballo. Este destacamento ten a súa orixe no escrito que o 9 de setembro de 1942 Luís Soloaga Asua, enxeñeiro director da empresa Montes de Galicia, S.A., concesionaria desta mina e pertencente ao consorcio hispano alemán SOFINDUS, dirixiu ao Padroado Central para a Redención das Penas polo Traballo, dependente da Dirección Xeral de Prisións, solicitando 62 traballadores (29 mineiros perforadores, 29 mineiros axudantes e 4 servizos auxiliares), para ser empregados nas minas que a citada compañía tiña en Valborrás, termo de Casaio.

Contémplase a evolución do número da poboación recluída: lugar de orixe, condenas, prisións de procedencia, relación de todos os 463 presos, que pasaron polo Penal, etc. Ofrécese tamén o réxime penal, tendo en conta o aspecto laboral, o rendemento, a alimentación, a sanidade, as visitas de control, vixilancia, formación, asistencia espiritual, retribución económica, redención de penas, etc., para finalizar coa supresión do Destacamento Penal por mor de varias fugas de reclusos, que tiveron lugar a finais de xuño e principios de xullo de 1944, a raíz do desembarco de Normandía dos Aliados, e coa relación dalgúns dos fuxidos cos maquis.