Luísa Villalta
A Coruña, 15/ 7/1957 - A Coruña, 6/3/2004Autoría: Silverio Cerradelo
Escritora e violinista, destacou pola forza da súa voz e polo seu compromiso social
Luísa Villalta Gómez naceu na Coruña no ano 1957. Estudou na Universidade de Santiago de Compostela e alí licenciouse en Filoloxía Hispánica e en Filoloxía Galego-Portuguesa. Dedicou parte da súa vida profesional á docencia da Lingua e Literatura Galegas no ensino secundario. Era tamén titulada superior en violín, ou violino (como ela lle chamaba sempre a este instrumento). Formou parte da Xove Orquestra de Galicia e da Orquestra de Santiago de Compostela.
Foi unha escritora prolífica e versátil, autora de poesía, narrativa, ensaios, pezas dramáticas e textos xornalísticos en lingua galega. A súa escrita foi premiada varias veces: no certame de relatos curtos Modesto R. Figueirido (1990), por A taberna do holandés; co XIII Premio Espiral Maior (2004), polo seu poemario En concreto; postumamente, co Premio da Crítica Galega á Creación Literaria (2005) tamén por En concreto etc.
A súa experiencia musical, sen dúbida, influíu na súa creación literaria. Diso deixou constancia no ensaio O outro lado da música, a poesía (1999) e en artigos como A Música e Nós (2002), Poética “Sobre un certo estado de conciencia” (2002) ou A língua dos sons (2003), onde fala da relación entre a palabra e a música e da súa experiencia persoal nos momentos de creación.
Paralelamente á súa traxectoria como autora, desenvolveu unha intensa actividade cultural. Participou en seminarios, en recitais de poesía, deu conferencias e colaborou nunha chea de publicacións periódicas, como Man Común, A Nosa Terra, Festa da Palabra Silenciada, Tempos Novos, Grial, Luzes de Galiza, Agália, Boletín Galego de Literatura, A Trabe de Ouro, Enclave, Página abierta etc. En moitas destas colaboracións podemos percibir a personalidade de Luísa Villalta e a súa consciencia social, de modo particular nos artigos publicados entre os anos 2002 e 2004 en A Nosa Terra, compilados no Libro das colunas (2005). Sensíbel e contundente, puña en evidencia a hipocrisía política, denunciaba os valores e a apatía dunha sociedade ferozmente capitalista ou criticaba os responsábeis dos desarranxos sociais, sempre do lado das persoas máis desfavorecidas e nun ton construtivo.
Seguramente foi a súa sede de xustiza, a súa sede de sermos un país avanzado, un país culto, o que a levou a implicarse socialmente: formou parte da directiva da Asociación de Escritores en Lingua Galega, coordinou a área de revisión histórica e análise crítica da cultura no Foro da Cultura Galega, participou no Foro Negro, foi membro activo da Mesa pola Normalización Lingüística e comprometeuse en favor dos dereitos lingüísticos do pobo galego.
Na súa obra tamén estivo presente a consciencia de ser muller, de vivir nunha sociedade onde os homes e as mulleres están marcados de maneira moi diferente polo feito de selo. Así, equiparou Isto é poesía, un ruído provocado. […] Isto é tamén unha muller que resiste, e así, no su poemario Papagaio –entre imaxes tomadas no transcurso da demolición deste barrio da Coruña coñecido pola prostitución–, os seus textos fálannos da vida das putas, empregando esta palabra sen rubores e con toda a dignidade.
A morte chegou para Luísa Villalta dun modo inesperado, por causa dunha parada cardíaca, o 6 de marzo de 2004. Tiña 46 anos e unha vida chea de ocupacións, proxectos e esperanzas.
Desde o momento da súa morte sucedéronse iniciativas que lembran o seu nome e o seu labor: desde o ano 2004 no I.E.S. Isaac Díaz Pardo de Sada –onde ela foi profesora– convócase anualmente o Certame Literario “Luísa Villalta”; igualmente desde 2004, no contexto da comunidade universitaria convócase o Premio “Luísa Villalta” a Iniciativas Normalizadoras, para a promoción do uso do galego nas tres universidades galegas...
Poesía:
(Máis obra poética súa está incluída en antoloxías colectivas.)
Narrativa:
(Máis obra narrativa súa está incluída en antoloxías de relatos.)
Teatro:
Ensaio:
Xornalismo:
Tradución:
Foi unha escritora prolífica e versátil, autora de poesía, narrativa, ensaios, pezas dramáticas e textos xornalísticos en lingua galega. A súa escrita foi premiada varias veces: no certame de relatos curtos Modesto R. Figueirido (1990), por A taberna do holandés; co XIII Premio Espiral Maior (2004), polo seu poemario En concreto; postumamente, co Premio da Crítica Galega á Creación Literaria (2005) tamén por En concreto etc.
A súa experiencia musical, sen dúbida, influíu na súa creación literaria. Diso deixou constancia no ensaio O outro lado da música, a poesía (1999) e en artigos como A Música e Nós (2002), Poética “Sobre un certo estado de conciencia” (2002) ou A língua dos sons (2003), onde fala da relación entre a palabra e a música e da súa experiencia persoal nos momentos de creación.
Paralelamente á súa traxectoria como autora, desenvolveu unha intensa actividade cultural. Participou en seminarios, en recitais de poesía, deu conferencias e colaborou nunha chea de publicacións periódicas, como Man Común, A Nosa Terra, Festa da Palabra Silenciada, Tempos Novos, Grial, Luzes de Galiza, Agália, Boletín Galego de Literatura, A Trabe de Ouro, Enclave, Página abierta etc. En moitas destas colaboracións podemos percibir a personalidade de Luísa Villalta e a súa consciencia social, de modo particular nos artigos publicados entre os anos 2002 e 2004 en A Nosa Terra, compilados no Libro das colunas (2005). Sensíbel e contundente, puña en evidencia a hipocrisía política, denunciaba os valores e a apatía dunha sociedade ferozmente capitalista ou criticaba os responsábeis dos desarranxos sociais, sempre do lado das persoas máis desfavorecidas e nun ton construtivo.
Seguramente foi a súa sede de xustiza, a súa sede de sermos un país avanzado, un país culto, o que a levou a implicarse socialmente: formou parte da directiva da Asociación de Escritores en Lingua Galega, coordinou a área de revisión histórica e análise crítica da cultura no Foro da Cultura Galega, participou no Foro Negro, foi membro activo da Mesa pola Normalización Lingüística e comprometeuse en favor dos dereitos lingüísticos do pobo galego.
Na súa obra tamén estivo presente a consciencia de ser muller, de vivir nunha sociedade onde os homes e as mulleres están marcados de maneira moi diferente polo feito de selo. Así, equiparou Isto é poesía, un ruído provocado. […] Isto é tamén unha muller que resiste, e así, no su poemario Papagaio –entre imaxes tomadas no transcurso da demolición deste barrio da Coruña coñecido pola prostitución–, os seus textos fálannos da vida das putas, empregando esta palabra sen rubores e con toda a dignidade.
A morte chegou para Luísa Villalta dun modo inesperado, por causa dunha parada cardíaca, o 6 de marzo de 2004. Tiña 46 anos e unha vida chea de ocupacións, proxectos e esperanzas.
Desde o momento da súa morte sucedéronse iniciativas que lembran o seu nome e o seu labor: desde o ano 2004 no I.E.S. Isaac Díaz Pardo de Sada –onde ela foi profesora– convócase anualmente o Certame Literario “Luísa Villalta”; igualmente desde 2004, no contexto da comunidade universitaria convócase o Premio “Luísa Villalta” a Iniciativas Normalizadoras, para a promoción do uso do galego nas tres universidades galegas...
Obra
Poesía:
- Música reservada, Sada (A Coruña), Ediciós do Castro, 1991.
- Ruído, Culleredo (A Coruña), Espiral Maior, 1995..
- Rota ao interior do ollo, Lisboa, Tema, 1995.
- En concreto, Culleredo (A Coruña), Espiral Maior, 2004.
- Papagaio (fotografías: Maribel Longueira), Ames (A Coruña), Edicións Laiovento, 2006.
(Máis obra poética súa está incluída en antoloxías colectivas.)
Narrativa:
- Silencio, ensaiamos, Oleiros (A Coruña), Vía Láctea, 1991.
- Teoría de xogos, Ames (A Coruña), Edicións Laiovento, 1997.
- As chaves do tempo, Vigo, A Nosa Terra, 2001.
(Máis obra narrativa súa está incluída en antoloxías de relatos.)
Teatro:
- Concerto para un home só, A Coruña, Escola Dramática Galega, 1989.
- O representante, en Monólogos I, A Coruña, Escola Dramática Galega, 1990.
- O paseo das esfinxes, A Coruña, Escola Dramática Galega, 1991.
- As certezas de Ofelia, A Coruña, Deputación da Coruña, 1999.
Ensaio:
- O don Hamlet de Cunqueiro: unha ecuación teatral, Ames, Edicións Laiovento, 1992.
- O outro lado da música, a poesía, Vigo, A Nosa Terra, 1999.
Xornalismo:
- O libro das colunas, Vigo, A Nosa Terra, 2005.
Tradución:
- MACCHIAVELLI, Niccolo: A mandrágora (en colaboración con F. Pillado), Ames (A Coruña), Edicións Laiovento, 1998.
Como citar: Cerradelo, Silverio : Luísa Villalta. Publicado o 1/1/2010 no Álbum de Galicia (Consello da Cultura Galega) http://consellodacultura.gal/album-de-galicia/detalle.php?persoa=4163. Recuperado o 02/06/2023
DOCUMENTACIÓN DE
«Desperta do teu soño…»
Artigo de Luísa Villalta publicado en A Nosa Terra. Cadernos de pensamento e cultura, nº 29, (2003), p. 19-20.
Fonte: Exemplar da Biblioteca do CCG
«Retrato de nós adolescentes. Sobre estética e identidade nacional», A trabe de ouro, n.26 (abril-xuño 1996).
Fonte: Exemplar da Biblioteca do CCG
«Mulleres si pero», Festa da palabra silenciada, nº 10 (1994), p. 48-49
Fonte: Hemeroteca feminista galega A Saia
«Anónimos»
Textos de Luisa Villalta publicados en Ólisbos. Os amantes da palabra, n.º10 (1990), p. 34-37
Fonte: exemplar da Biblioteca do CCG
«Rota ao interior do ollo».
Participación de Luísa Villalta no proxecto artístico Flying Carpet.
Fonte: http://www.flyingcarpet.ch
DOCUMENTACIÓN SOBRE
«Luísa Villalta»
Fonte: Contracapa da revista Andaina. Revista Galega de pensamento Feminista, nº 51 (1/2009). Exemplar da Hemeroteca feminista galega. A Saia
«Galiza: o legado de Luísa Villalta»,
comentario publicado en vieiros.com a respecto do Libro das colunas de Luísa Villalta (21 -7-2005)
«O falecemento de Luísa Villalta deixa a poesía galega sen unha das voces máis veteranas e actuais»,
artigo publicado en culturagalega.org con motivo do pasamento de Luísa Villalta
Fonte: http://www.culturagalega.org/
«Luísa Villalta, a relación entre a música e a poesía»,
artigo publicado en Vieiros con motivo do pasamento de Luísa Villalta (7-3-2004)
Fonte: http://www.vieiros.com/
«En concreto, de Luísa Villalta»,
recensión de Xosé Mª Álvarez Cáccamo Fonte: Festa da Palabra Silenciada, nº 19 (2004), p. 68-69
«Música reservada, de Luísa Villalta»,
recensión de Miro Villar
Fonte: Festa da Palabra Silenciada, nº 19 (2004), p. 70-72
GUIMARÃES, F. M.: «Luísa Villalta e os descaminhos da poesia»
Actas das I Xornadas das Letras Galegas en Lisboa, Santiago de Compostela, Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades, 1998, p. 387-395.
Ligazóns de interese
«Antiquísima»
Luís García Sotole “Antiquísima” do poemario En concreto de Luísa Villalta.
Vínculo comprobado e activo. 08/11/2019
«Delicioso é perder tempo»
Eva Veiga le “Delicioso é perder tempo” do poemario Música reservada de Luísa Villalta.
Vínculo comprobado e activo. 08/11/2019
«Sator Arepo tenet opera rotas»
Xosé Carlos López Bernárdez le “Sator Arepo tenet opera rotas” do poemario Rota ao interior do ollo de Luísa Villalta.
Vínculo comprobado e activo. 08/11/2019
Luisa Villalta na wikipedia
[última consulta: 10/08/2021]
Luísa Villalta en a Coruña das Mulleres
[última consulta: 10/08/2021]
Luísa Villalta en AELG
[última consulta: 10/08/2021]
Xornada Xela Arias e Luísa Villalta. Letras, interartes, proxectos na fin de século (26/03/2014)
[última consulta: 10/08/2021]
Luísa Villalta en Andaina de mulleres
[última consulta: 10/08/2021]
Luísa Villalta na Biblioteca Virtual Galega
[última consulta: 10/08/2021]
Referencias bibliográficas
- LUNA, X.: No Pazo de Laiovento. Conversas con Francisco Pillado Maior, Espiral Maior, 2007
Artigos Luísa Villalta
Aviso Listado automático de documentación relacionada con Luísa Villalta nos fondos documentais en liña ofrecidos polo Consello da Cultura Galega.
VILLALTA, L. (12/1992) Mulier mensura. Festa da palabra silenciada. (09), 166.
Ver poesía Fonte da dixitalización: Feministas Independentes Galegas;
VILLALTA, L. (1994) Mulleres si, pero. Festa da palabra silenciada. (10), 48-49.
Ver artigo Fonte da dixitalización: Feministas Independentes Galegas;
VILLALTA, L. (1996) As damas que antano cantaron. Festa da palabra silenciada. (12), 123.
Ver poesía Fonte da dixitalización: Feministas Independentes Galegas;
VILLALTA, L. (2001) Mulier mensura. Festa da palabra silenciada. (16), 83.
Ver poesía Fonte da dixitalización: Feministas Independentes Galegas;
VILLALTA, L. (2001) As damas que antano cantaron. Festa da palabra silenciada. (16), 84.
Ver poesía Fonte da dixitalización: Feministas Independentes Galegas;
