Leopoldo Basa
A Coruña, 29/ 5/1866 - San Sebastián, 19/12/1947Na elite intelectual galega de Bos Aires
Dacabalo entre os séculos XIX e XX milleiros de galegos marcharon cara ao Río da Prata. O estereotipo máis común é o que nos amosa aos galegos desempeñando as profesións máis dificiles. Esta imaxe é, certamente, real. Mais, a carón dos moitos galegos que traballaban nas condicións máis duras, hai unha reducida elite intelectural que deixou unha importante pegada na sociedade porteña. A este último grupo pertence Leopoldo Basa, de cuxo contributo literario e artístico damos conta nesta biografía.
Leopoldo Basa Villadefrancos naceu na Coruña o 29 de maio de 1866. Na súa cidade natal estudou o Bacharelato e Peritaxe Mercantil. Tras concluír os seus estudos trasládase a Madrid. Nesta capital coñeceu a Miguel Cané, embaixador da Arxentina en España, quen lle facilitou a marcha para este país. Así, en 1890 emigrou a Bos Aires. Na capital arxentina empregouse como secretario da Inspección general de la Municipalidad.
En 1896 comezou a publicar as súas primeiras colaboracións literarias. Así, escribiu en El País, principalmente críticas de arte, e El Eco de Galicia. Tamén colaborou en La Nación e no Almanaque Gallego de Castro López. Leopoldo Basa chegou a ocupar unha posición moi influínte dentro da colonia galega. Así, cando o 21 de novembro de 1908 o Orfeón Gallego organizaou unha velada en homenaxe a Manuel Curros Enríquez, Basa foi o encargado de ler o discurso de apertura.
No diario El País publicou por entregas a novela curta Flores del Pantano. Foi autor do drama Don Marcelo, peza lida polo autor no Círculo Gallego de Bos Aires en setembro de 1902. En 1903 publicou a colección de novelas curtas Espigas sueltas. O 26 de agosto de 1908 estreou no Teatro Moderno a comedia Los Nervios. En 1908 publicou El pintor Dionisio Fierros y el arte en Galicia. En galego só foi autor do relato ¿Fixo ben?, publicado en 1900 no Almanaque Gallego de Castro López. Como non podía ser doutro xeito, o tema deste relato é a emigración.
En 1907 ocupaba o posto de vicepresidente da sociedade Círculo Gallego de Bos Aires. En 1908 desempeñou a vicepresidencia dunha comisión creada para recadar fondos para a construción dun monumento a Curros Enríquez na Coruña. En 1910 regresa a España, aínda que seguiu colaborando coa prensa bonaerense, caso de La Nación. Fixou a súa residencia en San Sebastián. En 1914 publicou o drama en tres actos La leña de la vida. En 1915 daría ao prelo a novela El Premio. En 1924 editaríase en Bos Aires a súa novela Don Juan de América; este romance ten por escenario Madrid, onde se desenvolven as aventuras dun doutor arxentino.
Faleceu en San Sebastián o 19 de decembro de 1947. Leopoldo Basa destacou tamén como pintor. Na exposición Cien años de arte en Galicia, celebrada na Coruña en 1949, expuxéronse os óleos de Basa "Bosque" e "Costa peñascosa". Esta exposición celebrouse co gallo do Centenario da Academia de Belas Artes da Coruña.
Leopoldo Basa Villadefrancos naceu na Coruña o 29 de maio de 1866. Na súa cidade natal estudou o Bacharelato e Peritaxe Mercantil. Tras concluír os seus estudos trasládase a Madrid. Nesta capital coñeceu a Miguel Cané, embaixador da Arxentina en España, quen lle facilitou a marcha para este país. Así, en 1890 emigrou a Bos Aires. Na capital arxentina empregouse como secretario da Inspección general de la Municipalidad.
En 1896 comezou a publicar as súas primeiras colaboracións literarias. Así, escribiu en El País, principalmente críticas de arte, e El Eco de Galicia. Tamén colaborou en La Nación e no Almanaque Gallego de Castro López. Leopoldo Basa chegou a ocupar unha posición moi influínte dentro da colonia galega. Así, cando o 21 de novembro de 1908 o Orfeón Gallego organizaou unha velada en homenaxe a Manuel Curros Enríquez, Basa foi o encargado de ler o discurso de apertura.
No diario El País publicou por entregas a novela curta Flores del Pantano. Foi autor do drama Don Marcelo, peza lida polo autor no Círculo Gallego de Bos Aires en setembro de 1902. En 1903 publicou a colección de novelas curtas Espigas sueltas. O 26 de agosto de 1908 estreou no Teatro Moderno a comedia Los Nervios. En 1908 publicou El pintor Dionisio Fierros y el arte en Galicia. En galego só foi autor do relato ¿Fixo ben?, publicado en 1900 no Almanaque Gallego de Castro López. Como non podía ser doutro xeito, o tema deste relato é a emigración.
En 1907 ocupaba o posto de vicepresidente da sociedade Círculo Gallego de Bos Aires. En 1908 desempeñou a vicepresidencia dunha comisión creada para recadar fondos para a construción dun monumento a Curros Enríquez na Coruña. En 1910 regresa a España, aínda que seguiu colaborando coa prensa bonaerense, caso de La Nación. Fixou a súa residencia en San Sebastián. En 1914 publicou o drama en tres actos La leña de la vida. En 1915 daría ao prelo a novela El Premio. En 1924 editaríase en Bos Aires a súa novela Don Juan de América; este romance ten por escenario Madrid, onde se desenvolven as aventuras dun doutor arxentino.
Faleceu en San Sebastián o 19 de decembro de 1947. Leopoldo Basa destacou tamén como pintor. Na exposición Cien años de arte en Galicia, celebrada na Coruña en 1949, expuxéronse os óleos de Basa "Bosque" e "Costa peñascosa". Esta exposición celebrouse co gallo do Centenario da Academia de Belas Artes da Coruña.
Como citar: Leopoldo Basa. Publicado o no Álbum de Galicia (Consello da Cultura Galega) http://consellodacultura.gal/album-de-galicia/detalle.php?persoa=334. Recuperado o 30/05/2023
DOCUMENTACIÓN DE
«¿Fixo ben?»
O único relato de Leopoldo Base en galego.
«Carta de un americano»
Relato de Leopoldo Basa «Carta de un americano». Seguimos o texto publicado na Revista Gallega da Coruña.
«Molete»
Relato de Leopoldo Basa titulado «Molete». Seguimos o texto publicado na Revista Gallega da Coruña.
Referencias bibliográficas
- HERMIDA, Modesto (dir.): Narradores ocasionais do século XIX (relato breve) Santiago de Compostela: Xunta de Galicia, 2003, p. 37
- VILANOVA RODRÍGUEZ, Alberto: Los gallegos en la Argentina, Bos Aires: Ediciones Galicia, 1966, tomo II, p. 1.146
Publicacións periódicas
Aviso Listado automático de documentación relacionada con Leopoldo Basa nos fondos documentais en liña ofrecidos polo Consello da Cultura Galega.
Almanaque Gallego (1898-1927) .
por Manuel Castro López: con la colaboración de distinguidos escritores y artistas
Galicia [Bs As 1905] (1905-) .
Revista Regional de Ciencia, Información, Literatura, Arte y Protección
Centro Gallego (1917-1925) .
Órgano de la Colectividad Gallega en Uruguay
